اگر خود بدهكار بدون اينكه شرط كند، زيادتر از آنچه قرض كرده، پس بدهد اشكال

ندارد، بلكه مستحب است. [1]

ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و كسى كه قرض ربايى گرفته اگرچه كار حرامى كرده، ولى اصل قرض صحيح است و مى‌تواند در آن تصرف نمايد. [2]

صندوق قرض‌الحسنه‌

سنّت مقدّس قرض‌الحسنه در گذشته عمدتاً به‌صورت فردى و با قراردادى دو طرفه ميان مردم انجام مى‌گرفت، ولى امروزه اين دستور قرآنى علاوه بر حالت فردى و دو جانبه ميان افراد، به‌صورت متمركز و از طريق بانك‌ها و صندوق‌هاى قرض‌الحسنه نيز اجرا مى‌شود و انسان‌هاى نيكوكار با سپردن پول خود به صندوق و دريافت دفترچه مخصوص، ضمن بهره‌مندى از پاداش معنوى قرض‌الحسنه، هر وقت خود به پولشان نياز داشتند به صندوق مراجعه كرده و آن را دريافت مى‌كنند.

در تشكيلات صندوق قرض‌الحسنه آبرو و حيثيت وام‌گيرنده در مقابل وام‌دهنده محفوظ مانده و احساس خفّت و حقارت نمى‌كند.

برخى از احكام مربوط به صندوقهاى قرض‌الحسنه به قرار زير است:

تشكيل صندوق (قرض‌الحسنه) اشكال ندارد و كوشش و سعى در برآوردنِ حوايج نيازمندان از عبادات محسوب است و ثواب زياد دارد. [3]

سؤال 1- اگر صندوق قرض‌الحسنه براى وام گيرنده و معرّف و ضامن شرايطى مانند افتتاح حساب يا مسدود كردن مبلغى وجه نقد يا مدّتى معيّن قرار دهد كه پس از انقضاى مدّت، وام بيشتر با مدّت زيادتر به وام‌گيرنده بدهد حكم شرعى اينگونه شرايط چيست؟

جواب- زيادى حكمى، ربا است و جايز نيست. گرچه اصل قرضى كه داده شده و

[1] - مسألۀ 2283

[2] - مسألۀ 2284

[3] - استفتاءات، ج 2، ص 295