2- ترك اين فريضه به طور قطع مفسده دارد و پيامدهاى نامطلوبى به بار مى‌آورد.

3- برپايى اين فريضه گاهى موجب مفسده و ضرر مى‌شود و مصالح امر به معروف و نهى از منكر با مفسده ياد شده، مزاحمت مى‌كند. در چنين مواردى بر اساس «قاعده اهمّ و مهمّ»^ بايد مصالح و مفاسد را سنجيد؛ در جايى كه مصلحت‌ها با هم مزاحمت كنند، بايد مصلحت مهم‌تر را برگزيد، جايى كه مفاسد با مصالح مقابله كنند، هر كدام مهم‌تر است مقدّم مى‌شود و هر جا هم كه مفاسد با يكديگر در تعارض باشند بايد آن موردى را كه مفسده كمترى دارد، برگزيد.

4- معروف و منكر گاهى از امور پر ارزش و مهم است و كيان اسلام و حوزه اسلامى به آن وابسته است، مانند جان، مال و آبروى مسلمانان، اصول دين يا مذهب، آثار اسلام و شعاير اسلامى، حفظ قرآن مجيد، حفظ عقايد مسلمانان، احكام ضرورى دين، عزّت، شوكت و استقلال كشور اسلامى در عرصه‌هاى گوناگون سياسى، اقتصادى، فرهنگى و مانند اين‌ها.

گاهى نيز معروف و منكر از امور فرعى و فردى است و نسبت به كيان اسلام و حوزه اسلامى از اهميت كمترى برخوردار است، مانند امركردن فرد خاصى به‌نماز و نهى او از گناه.

سؤال 1- آيا ترك امر به معروف و نهى از منكر بر اثر ترس از اخراج از كار، جايز است؟

مثلًا با اين كه مى‌بيند مسؤول يكى از مراكز آموزشى كه با طبقه جوان دانشگاه ارتباط دارد، مرتكب اعمال خلاف شرع مى‌شود و يا زمينه ارتكاب گناه در آن مكان را فراهم مى‌آورد، اگر او را نهى از منكر كند ترس آن دارد كه از طرف مسؤول مقدمات اخراج او از كار فراهم شود.

جواب- به طور كلى اگر خوف دارد كه در صورت اقدام

^- «قاعدة اهمّ و مهمّ» قاعده‌اِی است که در مقام مزاحمت مصلحت‌ها با ِیکدِیگر از آن استفاده مِی‌شود و براساس آن، درجة اهمِّیت مصلحت‌ها سنجِیده مِی‌شود و مصلحت مهم‌تر انتخاب مِی‌گردد. ر.ک: نظام حقوق زن در اسلام، شهِید مطهرِی، ص 103، انتشارات صدرا، چاپ هشتم.