را سير كند، يا به هر كدام يك مُد كه تقريباً ده سير است طعام (گندم، جو و مانند اينها) بدهد. ^

ب- اگر با چيز حرام روزه‌اش را باطل كرده، چه آن چيز اصلًا حرام باشد مثل شراب و زنا، يا به جهتى حرام شده باشد، مثل نزديكى كردن با عيال خود در حال حيض، در اين صورت بنابر احتياط كفاره جمع ^^ بر او واجب است. (م 1665)

احكام به جا آوردن كفاره‌

1- انسان نبايد در به جا آوردن كفاره كوتاهى كند، ولى لازم نيست فوراً آن را انجام دهد. (م 1684)

2- اگر كفاره بر انسان واجب شود و چند سال آن را به جا نياورد، چيزى بر آن اضافه نمى‌شود. (م 1685)

3- اگر روزه‌دار در يك روز ماه رمضان چند مرتبه جماع كند، يك كفاره بر او واجب است، ولى اگر جماع او حرام باشد يك كفاره جمع واجب مى‌شود. (م 1667)

4- اگر روزه‌دار در يك روز ماه رمضان چند مرتبه غيرجماع كار ديگرى كه روزه را باطل مى‌كند انجام دهد، براى همه آنها يك كفاره كافى است. (م 1668)

5- كسى كه به واسطه مسافرت يا مرض روزه نمى‌گيرد، نمى‌تواند زن روزه‌دار خود را مجبوربه جماع‌كند، ولى اگر او را مجبور نمايد بنابر احتياط بايد كفاره‌اش را بدهد. (م 1683)

2- كفاره افطار عمدى قضاى روزه: كسى كه قضاى روزه رمضان را گرفته، اگر بعدازظهر عمداً كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام دهد، بايد به ده فقير هر كدام يك مُد

Ž «ادامه از صفحه قبل» 2- نباِید موقعِی شروع کند که در بِین سِی و ِیک روز، روزِی باشد که مانند عِید قربان، روزة آن حرام است. (م 1662)

بنابراِین اگر در بِین آن بدون عذر ِیک روز روزه نگِیرد، ِیا وقتِی شروع کند که در بِین آن به روزِی برسد که روزة آن واجب است مثل روزِی که نذر کرده آن روز را روزه بگِیرد، باِید روزه‌ها را از سر بگِیرد. (م 1663) ولِی اگر در بِین روزهاِیِی که باِید پِی‌درپِی روزه بگِیرد عذرِی مثل سفرِی که در رفتن آن مجبور است، براِی او پِیش آِید، بعد از برطرف شدن عذر واجب نِیست روزه‌ها را از سر بگِیرد، بلکه بقِیه را بعد از برطرف شدن عذر به جا مِی‌آورد. (م 1664)

^- چنانچه اِینها براِیش ممکن نباشد، هر چند مُد که مِی‌تواند به فقرا بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باِید استغفار کند، اگرچه مثلاً ِیک مرتبه بگوِید «استغفر الله» و احتِیاط واجب در فرض اخِیر آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد. (م 1660)

^^- ِیعنِی باِید ِیک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگِیرد و 60 فقِیر را سِیر کند ِیا به هر کدام آنها ِیک مُد گندم ِیا جو ِیا نان و مانند اِینها بدهد و چنانچه هر سه براِیش ممکن نشد هر کدام آنها که ممکن است باِید انجام دهد.