د- حسّ چشايى: در (جنايت بر) حسّ چشايى ارش لازم است، ولى بعضى از فقها گفته‌اند كه در آن، ديه كامل است.

چنانچه زبان كسى را ببرند، جز ديه براى زبان چيزى لازم نيست و حسّ چشايى تابع آن مى‌باشد و اگر جنايت ديگرى بر او وارد كند و حسّ چشايى او را از بين ببرد، علاوه بر ارش چشايى، ديه جنايت را نيز بايد بپردازد و چنانچه ديه معيّن نداشته باشد، ارش وجود دارد [1].

چند نكته‌

1- حكم از بين رفتن صوت [2] به اين قرار است:

- از بين رفتن تمام صداى انسان به طورى كه نتواند صدايش را بلند كند، ديه كامل؛

- نقص صدا، ارش؛

- از بين رفتن صدا و سخن با هم در اثر جنايتى، ديه صدا و ديه سخن؛

- از بين رفتن صدا نسبت به بعضى از حروف، ارش يا تقسيم نسبت به تعداد حروف، ولى احتياط در مصالحه است [3].

2- چنانچه بر اثر جنايتى توانايى جنسى، بارور كردن و يا لذت بردن از آميزش از كسى سلب شود، ارش دارد، ولى بعضى از فقها گفته‌اند: ديه دارد [4].

3- حكم از بين بردن قدرت نگه دارى ادرار به شرح ذيل است:

- به طور دائم، ديه كامل‌

- در تمامى روز، ديه كامل بنابر احتياط؛

- تا نيم روز، ديه بنابر احتياط؛

- تا ارتفاع روز، ديه بنابر احتياط؛

1- همان.

2- منظور اِین است که نتواند بلند حرف بزند و اِین با تواناِیِی او بر آهسته حرف زدن تنافِی ندارد.

3- تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 593.

4- همان، ص 592.