يك نكته:

هر گاه پزشك به مريض يا ولىّ او بگويد كه اگر ضررى به مريض برسد ضامن نيست در صورتى كه دقّت و احتياط بكند و به مريض ضررى برسد يا بميرد، ضامن نيست [1].

امير مؤمنان 7 در اين زمينه فرمودند:

مَنْ تَطَبَّبَ اوْ تَبَيْطَرَ فَلْيَأْخُذِ الْبَرائَةَ مِنْ وَلِيِّهِ وَ الَّا فَهُوَ لَهُ ضامِنٌ) [2]؛

پزشك و دامپزشك بايد (پيش از طبابت و عمل جرّاحى) از سرپرست بيمار (و صاحب حيوان) برائت (برگ عدم ضمانت) بگيرد وگرنه ضامن خواهد بود.

- كشيدن اسلحه: كسى كه به روى ديگرى اسلحه بكشد و او را بترساند و در نتيجه، باعث مرگ او شود، چنانچه قصد كشتن وى را داشته باشد، قتل عمدى محسوب مى‌شود و چنانچه قصد كشتن او را نداشته باشد، شبه‌عمد است و بايد ديه بپردازد [3].

- صدمه زدن: اگر به قصد كشتن، بر كسى صدمه وارد آورد تا بميرد و همچنين با كارى كه غالباً منجر به مرگ مى‌شود، به كسى صدمه بزند و طرف بميرد، قتل عمدى و مستوجب قصاص است. ولى صدمه‌اى كه غالباً كشنده نيست، اگر به همان قصد- نه قصد كشتن- بر كسى وارد آورد و طرف بميرد، از مالِ صدمه زننده ديه گرفته مى‌شود [4].

- تصادف: تصادف صورت‌هاى گوناگونى دارد كه به برخى از آن‌ها اشاره مى‌كنيم:

الف- اگر دو نفر بالغ عاقل به قصد كشتن، تصادم كنند و هر دو بميرند، قتل عمدى است.

ب- اگر بدون قصد كشتن با عملى كه غالباً كشنده نيست، تصادم كنند و هر دو بميرند، شبه عمد است و براى ورثه هر كدام ديه بوده و نيم ديگر ساقط مى‌شود.

1- همان، مسأله 2206.

2- وسائل الشِیعه، ج 19، ص 195.

3- تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 562، مسأله 10.

4- همان، مسأله 14.