آنان شود. اين نوع كارها در مواردى موجب ضمان مى‌شود. به نمونه هايى در اين زمينه توجه نماييد:

- گذاشتن وسايل حادثه‌آفرين در مسير مسلمين:

الف- اگر در راه مسلمانان يا در ملك ديگرى، بدون اجازه صاحبش اين گونه وسايل را بگذارد، ضامن است كه از مال خود خون بهاى كسى را كه با آن وسايل سقوط كرده بپردازد.

ب- اگر در ملك ديگرى (گودال يا چاهى) حفر كند و مالك راضى گردد، مسؤوليت از شخص حفر كننده سلب مى‌شود.

ج- اگر براى مصلحت ره‌گذران كارى انجام دهد- مثلًا، براى خنك شدن هوا يا بلند نشدن گرد و غبار در جاده آب بپاشد- ضامن نخواهد بود [1].

- سدّ معبر: اگر كسى در راه مردم مانع ايجاد كند، ساختمانى در آن بسازد يا مثلًا سنگى در آن جا قرار دهد يا ماشين خود را متوقف كند به ره‌گذران صدمه بزند يا موجب مرگ آنان گردد، ضامن است و بايد ديه بپردازد. [2] امام صادق 7 فرمودند:

كُلُّ مَنْ اضَرَّ بِشَي‌ءٍ فى‌ طَريقِ الْمُسْلِمينَ فَهُوَ لَهُ ضامِنٌ [3]

هر كس به واسطه (قرار دادن) چيزى در راه مسلمانان، ضرر برساند، در برابر آن مسئول است.

امام خمينى (ره) در اين زمينه، مى‌نويسد:

از جمله ضرر رساندن به راه مسلمانان، نگه داشتن چارپايان در آن، گذاشتن كالا براى فروش و نيز پارك كردن ماشين‌ها در آن است، مگر اين‌كه براى مصلحت ره‌گذران و به مقدارى باشد كه براى سوار كردن و حمل و نقل آنان لازم است [4].

1- تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 564، مسأله 1.

2- ر.ک. همان، المبحث الثانِی فِی الانساب و مسأله 1 و ص 565، مسأله 5 ـ 6.

3- تهذِیب الاحکام، ج 10، ص 230.

4- تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 565، مسأله 5.