5- چنانچه براى شركت، مدّت تعيين گردد، لازم نمى‌گردد و هركدام مى‌توانند پيش از انقضاى مدّت، شركت را منحل كنند، مگر اين كه در ضمن عقد لازمى شرط كنند كه تا پيش از مدت مذكور، كسى حق انحلال شركت را ندارد. در اين صورت، وفاى به شرط واجب است و اگر در ضمن عقد جايز ديگرى اين شرط را مطرح كنند، مادامى كه عقد دوم باقى است وفاى به شرط لازم است. [1]

6- مقتضاى قرارداد شركت، تقسيم سود و زيان به نسبت مال طرفهاى قرارداد است وليكن اگر به نحو ديگرى شرط كنند بايد مطابق آنچه شرط كرده‌اند عمل كنند. [2]

استفتائات‌

سؤال 1: دو نفر زمينى را خريده‌اند و به مدّت بيست سال است كه به طور مشترك در آن زراعت مى‌كنند، در حال حاضر يكى از آنان اقدام به فروش سهم خود به ديگران نموده است، آيا او چنين حقى را دارد يا آنكه فقط شريك او حق خريدن آن را دارد؟ و آيا در صورتى كه از فروش زمين به شريكش خوددارى كند، شريك او حق اعتراض دارد؟

جواب: شريك حق ندارد شريك ديگر خود را وادار به فروش سهم خود به او نمايد و در صورتى كه آن را به ديگرى هم بفروشد حق اعتراض ندارد، ولى بعد از انجام معامله بيع، در

صورتى كه همه شرايط حق شفعه در آن مورد وجود داشته باشد، مى‌تواند اخذ به شفعه نمايد. [3]

سؤال 2: خريد و فروش سهامى كه شركتهاى صنعتى يا تجارى يا بعضى از بانكها در معرض فروش مى‌گذارند، چه حكمى دارد؟ بدين ترتيب كه شخصى يكى از آن سهام را مى‌خرد در بازار بورس مورد خريد و فروش و معامله قرار مى‌گيرد و در نتيجه قيمت آن از قيمت خريد بيشتر يا كمتر مى‌شود و مى‌دانيم كه خود سهم مورد خريد و فروش قرار مى‌گيرد، نه سرمايه.

همچنين در صورتى كه شركتهاى مزبور فعاليتهاى ربوى داشته باشند يا در اين مورد شك داشته باشيم، مسأله چه حكمى دارد؟

1. تحرِیر الوسِیله، ص 626، م 13.

2. ر.ک. تحرِیر الوسِیله، ج 1، ص 626، م 10. و توضِیح المسائل، م 2146 و 2148.

3. اجوبه الاستفتائات، س 1694.