آيا سرمايه جزء مؤونه است؟

^ سرمايه اگر از درآمد كسب و حقوق تهيه شده باشد، جزء مؤونه نيست و خمس دارد. [1]

^ اگر سرمايه‌اى كه تهيه كرده به گونه‌اى باشد كه در صورت پرداخت خمس آن نتواند با بقيه آن مؤونه خود را تحصيل كند و يا مجبور است به كارى دست بزند كه در شأن او نيست، خمس ندارد. [2]

^ زمين زراعتى و ابزار كشاورزى در حكم سرمايه است و خمس دارد. [3]

سال خمسى‌

تاجر و كاسب و صنعتگر و مانند اينها از وقتى كه شروع به كاسبى مى‌كنند، يك سال كه بگذرد بايد خمس آنچه را كه از خرج سالشان زياد مى‌آيد، بدهند. [4]

سؤال: آيا سال خمس بايد سال شمسى باشد يا قمرى؟

جواب: سال را شمسى قرار دهيد اگر چه قمرى هم مانع ندارد.»

مبدأ سال خمسى‌

1- كسى كه شغلش كاسبى است:

الف) درآمد تدريجى دارد، مبدأ سال روز شروع كاسبى است.

ب) كارمند و ... وقتى كه اولين حقوق خود را مى‌گيرد.

ج) كشاورز و باغدار هنگام جمع آورى محصول. [6]

2- كسى كه شغلش كاسبى نيست، اگر اتفاقاً معامله‌اى كند و منفعتى ببرد، بعد از آنكه يك سال از موقعى كه فايده برده بگذرد، بايد خمس مقدارى را كه از خرج سالش زياد آمده بدهد. [7]

1. ر.ک. تحرِیر الوسِیله، ج 1، ص 358، م 13، استفتائات، ج 1، ص 349، س 15.

2. ر.ک. تحرِیر الوسِیله، ج 1، ص 358، م 13، و استفتائات، ج 1، ص 355، س 35.

3. استفتائات، ج 1، ص 349، س 12.

4. توضِیح المسائل، م 1765.

5. استفتائات، ج 1، ص 392، س 139.

6. همان، 389، ص 135.

7. توضِیح المسائل، م 1765.