سؤال: آيا شخص مكلف مى‌تواند خودش حساب خمس و زكاتش را بكند و طبق مصارفى كه در رساله ذكر شده است به مصرف برساند؟

جواب: در زكات مانع ندارد، ولى در خمس بايد اجازه بگيرد. [1]

وظيفه كسى كه از اوّلِ تكليف خمس نداده چيست؟

اگر از منافع كسب:

1- وسائل غير مورد نياز خريده و يك سال از خريد آن گذشته، بايد خمس آن را بدهد.

2- وسائل مورد نياز و مطابق شأن خود خريده:

الف- اگر بداند آنها را در بين سالى كه فايده برده خريده، لازم نيست خمس آنها را بدهد.

ب- اگر نداند كه در بين سال خريده يا بعد از تمام شدن سال، بنابر احتياط واجب بايد با حاكم شرع مصالحه كند. [2]

مال حلال مخلوط به حرام‌

مال حلال مخلوط به حرام چند فرض دارد، در يكى از فرضها خمس واجب است.

اين فرضها و حكم آنها به اختصار از اين قرار است:

الف) مقدار حرام معلوم است و صاحبش نيز معلوم است: بايد به صاحبش برگرداند.

ب) مقدار حرام معلوم است و صاحبش معلوم نيست: بايد آن مقدار را به نيت صاحبش صدقه بدهد و به احتياط واجب از حاكم شرع اذن بگيرد.

ج) مقدار حرام معلوم نيست، صاحبش معلوم است: بايد يكديگر را راضى نمايند.

د) نه مقدار حرام معلوم است و نه صاحبش: اگر مال حلال با مال حرام به طورى مخلوط شود كه انسان نتواند آنها را از يكديگر تشخيص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن، هيچ كدام معلوم نباشد، بايد خمس تمام مال را بدهد و بعد از دادن خمس، بقيه مال حلال مى‌شود. [3]

1. رساله آموزشِی، رضا قربانِیان، درس 84، استفتاء از حضرت امام خمِینِی (ره).

2. توضِیح المسائل، م 1797.

3. توضِیح المسائل، م 1813.