1. روشن‌گرى و آگاهانيدن مردم‌

آگاهى دادن به مردم در همه حوادث به ويژه در مواردى كه اهمال در آن مى‌تواند به از هم پاشيدن كيان دولت و ملت بينجامد، از اهميت وافرى برخوردار است. آگاهى مردم از توطئه‌هاى داخلى و خارجى پيرامونى خويش از يك سو، همراهى مسئولانه ايشان را با حكومت در خاموش كردن فتنه به دنبال دارد، و از سوى ديگر، سبب همراه نشدن ايشان با اصحاب فتنه به سبب ضعف در آگاهى‌شان از نيات توطئه‌گران مى‌گردد.

مرورى بر نحوه مديريت بحران از سوى امام على 7 در مواجهه با توطئه‌هاى زمان خويش، گوياى توجه آن حضرت به اين راهبرد است، كه به مواردى اشاره مى‌گردد:

1. وقتى گزارش بيعت شكنى ناكثين و اصحاب جمل به امام 7 رسيد، دستور داد مسلمانان در مسجد گرد آيند. آنگاه براى روشن گرى ايشان نسبت به اهداف توطئه گران فرمود:

بدانيد كه شيطان، گروهش را برانگيخته است و لشكر خويش را از هر سو فراخوانده تا ستم در زادگاهش برقرار باشد و باطل در جايگاهش پايدار ماند. به خدا سوگند، از من زشتى نديدند و ميان من و خودشان منصفانه رفتار نكردند.

آنان حقى را مى جويند كه خود آن را به كنار نهادند، و خونخواهى كسى را مى‌كنند كه خود خونش را ريختند. اگر در اين كار، با آنان شريك بوده‌ام، آنان را هم سهمى است، و اگر بدون من دست به اين كار زده‌اند، پيامدش نيز بر عهده خودشان است.

به راستى كه بزرگ ترين دليل آنان بر ضرر خودشان است. آنان از مادرى شير مى‌خورند كه شيرش خشكيده است، و بدعتى را زنده مى كنند كه ميرانده شده است[1]

2. آن حضرت در سخنرانى‌اش به هنگام حركت به سوى جنگ جمل فرمود:

من به چهار چيز مبتلا گشتم: زيرك‌ترين و سخاوتمندترين مردم، طلحه، و شجاع‌ترين مردم، زبير، و مطاع‌ترين مردم در نزد مردم، عايشه، و سريع‌ترين مردم در فتنه‌گرى، يعلى بن منيه.

به خدا سوگند، از من زشتى نديدند و ثروتى را به خود اختصاص ندادم و به سوى هوا و

[1]دانشنامۀ اميرالمؤمنين،ج 5،ص 137.