فصل دوم: بررسى مفاهيم‌

در اين فصل به بررسى لغوى و اصطلاحى برخى از كليد واژه‌هايى مى‌پردازيم كه به نوعى در خدمت اين تحقيق مى‌باشند:

1. بررسى فقهى‌

مراد از بررسى فقهى يعنى مراجعه به منابع فقهى [1] و نيز نظرات فقهاى شيعه براى كشف و استنباط حكم فقهى خروج از حاكميت دينى.

درباره نظرات فقهاى شيعه گفتنى است كه متقدمين از فقها به دليل دورى از تشكيل حكومت دينى، با چنين موضوعى مواجه نبودند تا درباره آن نظر دهند. فقهاى معاصر نيز به رغم تلاش براى آگاهى از نظرات ايشان در اين باره، مع الاسف مطلب قابل توجهى ارائه ننمودند.

2. خروج‌

واژه خروج به دو صورت متصور است: «خروج از» و «خروج بر». خروج، لغتى است به معناى بيرون شدن و بيرون آمدن. [2] و در اصطلاح عام به معناى قيام و در اصطلاح خاص به معناى قيام علويان و هواخواهان ايشان ضد خلافت عباسى است. [3]

[1].به چنين مراجعه‌اى اجتهاد اطلاق مى‌گردد.براى آگاهى بيشتر ر.ك:مجموعۀ آثار استادمطهرى،ج2،ص167.

[2].لغت‌نامۀ دهخدا،ج،ذيل واژۀ خروج.

[3]دائرة المعارف تشيع،ج 7،ذيل واژۀ خروج.