امْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالباطِلِ) (بقره: 188) [1] و احاديثى چون «الْمُؤمِنُونَ عِنْدَ شُرُوطِهِم الّا شَرَطا فِيهِ مَعْصِيَةً» و «الصّلْحُ جايِزٌ بين الْمُسْلِمينَ الّا ...» [2] «وَ لايَحِلُّ مالُ امْرِءٍ مُسْلِمٍ الّا بِطيبِ نَفْسِهِ» [3]

نام برد كه به مفاد آنها بر صحت عقود مستحدثه (مانند بيمه) استدلال مى‌شود كه به ترتيب كيفيت استدلال آنها را مورد بررسى قرار مى‌دهيم:

الف: آيه (اوْفُوا بِالْعُقُود): مفاد اين آيه بر درستى پيمان‌ها دلالت مى‌كند كه براى روشن شدن محتواى آيه شريفه و دلالت آن به بيان الفاظ و مفردات آيه مى‌پردازيم:

1. واژه «اوْفوا» دلالت بر وجوب دارد.

2. وفا به معناى به آخر رسانيدن، تمام و كامل كردن است. [4])

3. «العقود» چون همراه با «الف و لام» آمده است دلالت بر عموم زمانى و افرادى دارد؛ يعنى هر نوع عقد و پيمانى كه در عرف مرسوم است، مشمول آيه مى‌گردد. البته در مفهوم و معناى «العقود» مفسرين چندين احتمال را مطرح نموده‌اند كه به طور خلاصه برخى از موارد آن چنين‌اند:

- پيمان‌هايى كه خداوند از بندگان خود مى‌گيرد.

- قراردادهايى كه مردم بين خود منعقد مى‌كنند مانند عقد ازدواج، بيع و ...

- پيمان‌هاى ويژه‌اى كه پيامبر 6 در زمينه امامت على 7 در مواقع مختلف منعقد نموده است.

- همه قراردادهايى كه از طرف شارع مقدس تعيين شده و آن مواردى كه مردم ابتكار كرده باشند.

- به معناى پيمان و مطلق عهد است.

- همان پيمانهايى است كه در عهد جاهليت در يارى رسانيدن به يكديگر منعقد مى‌گرديد.

امّا مفاد آيه دلالت بر لزوم وفا به مفاد همه عقدها و پيمان‌ها دارد و دليلى بر ترجيح دادن‌

[1] ترجمه اِی اِیمان آوردگان اموالتان را بِین خودتان به باطل نخوردِید مگر آنکه تصرف در مال دِیگرِی از راه تجارت همراه با رضاِیت باشد

[2] علامه حلِی، تذكرة الفقها، ج 2، ص 177

[3] وسائل الشيعه، ج 10، ص 449

[4] والوفاء هو القيام بمقتضى العقده وفا أن است که فرد به مقتضاِی عقد اقدام نماِید. ملا احمد نراقِی

ص ٣ ملا احمد مقدس اردبِیلِی، زبدة البيان، ص 580)