فصل پنجم: انواع بيمه و ملاك‌هاى آن‌

1. بيمه اجتماعى‌

1- 1. تعريف و زمينه‌هاى پيدايش بيمه اجتماعى‌

بيمه به اعتبارات مختلف تقسيمات متفاوتى پيدا مى‌كند. مثلًا در يكى از اين تقسيمات، به اعتبار ويژگى اجبارى بودن و فلسفه و هدف، به خصوصى و اجتماعى تقسيم مى‌شود. بدون ترديد فلسفه و هدف پيدايش بيمه‌هاى اجتماعى با بيمه‌هاى خصوصى متفاوت است. هدف بيمه‌هاى اجتماعى تأمين مصالح عمومى جامعه و ايجاد تعادل نسبى بين طبقات اجتماعى است، در حالى‌كه مقصود از بيمه خصوصى تأمين اموال، اشخاص و مسئوليت‌ها از ناحيه بيمه‌گذار و تحصيل سود براى بيمه‌گر است. از منظر تاريخى بيمه اجتماعى به منظور حداقل حمايت از كارگران و مزدبگيران صنايع پديد آمده است. [1] با پيدايش انقلاب صنعتى، روند حيات اقتصادى بشر دچار تحولى اساسى گرديد و با پيشرفت صنعتى، نقش عامل نيروى انسانى به خصوص كارگران در چرخش فعاليت‌هاى صنعتى بيش از پيش آشكار گرديد. فقر شديد اين قشر و وابستگى زندگى و معيشت آنان به كار و كارخانه، چه بسا موجب اعتصابات كارگرى و تحميل خسارت‌هاى جبران‌ناپذير به كارفرمايان مى‌شد. از اين رو، مصالح اقتصادى كار فرمايان و پيشرفت اقتصادى كشورهاى مغرب زمين، كارفرمايان و دولت‌ها را به سويى هدايت نمود تا برخى از نيازهاى ضرورى كارگران را تأمين، و امنيت لازم براى خطرات جانى يا مالى ناشى از كار را براى آنان تضمين كنند و در نتيجه بيمه‌هاى اجتماعى شكل گرفت. [2] از طرف ديگر كشورهاى پيرو نظام سرمايه دارى براى مقابله با پيشرفت كمونيسم، بيمه اجتماعى را تعميم‌

[1] دائرة المعارف حقوق مدنِی و تجارت، ج 1، ص 653.

[2] سِید محمد خامنه اِی بِیمه در حقوق اسلام، ص 21.