روايات آمده است كه امور شخص مسلمان بدون تفقه در دين و تقدير معيشت و صبر بر مشكلات اصلاح نخواهد شد. [1]

با در نظر گرفتن همه رواياتى [2] كه در اين زمينه وارد شده درمى‌يابيم كه معيار تقدير معيشت نسبت به زمان‌ها و شرايط مختلف تغييرپذير است. به طور مثال، زمانى در شهر مدينه عرضه گندم كم شد و قيمت آن بالا رفت. معتب، خدمتكار حضرت امام صادق 7، چنين نقل مى‌كند: حضرت از من پرسيدند: اى معتب چقدر ذخيره گندم داريم؟

- گفتم آن قدر هست كه ماه‌هاى زيادى ما را كفايت مى‌كند.

- آن را خارج نما!

- يا بن رسول اللَّه 6 در مدينه طعامى وجود ندارد.

- آنها را بفروش!

بعد از آنكه آنها را فروختم، حضرت فرمود:

روز به روز گندم بخر و غذاى خانواده مرا نصف گندم و نصف جو قرار بده. خدا مى‌داند كه مى‌توانم غذاى آنان را از گندم تنها قرار دهم اما دوست مى‌دارم كه خداوند ببيند مرا كه تقدير معيشت را به خوبى رعايت مى‌كنم. [3] علاوه بر اين امام صادق 7 به كار و اقتصاد تنها براى رفاه خود نمى‌انديشيد و درصدد پويايى اقتصاد و جامعه بود و از همين رو در روايتى از ايشان آمده است كه راوى (محمد بن عذا فر) مى‌گويد: حضرت به من هفتصد درهم تحويل داد و فرمود در كارى صرف كن (گرچه) من نسبت به آن ولع و حرص ندارم ولى دوست دارم كه خداوند ببيند كه پول (سرمايه‌ام) را به كار انداخته و در مقام استفاده بر آمده‌ام. پس پول را به كار گرفته و صد دينار سود به دست آوردم. روزى در طواف (با حضرت برخورد نموده) و عرض كردم فدايت شوم خداوند صد دينار روزى نمود. حضرت فرمود ضميمه سرمايه كن. [4]) اين روايت‌ها نشان مى‌دهد كه اندازه قرار دادن براى دخل و خرج و به كار انداختن سرمايه و ايجاد شغل از مواردى است كه در شرع مقدس اسلام بر آنها تأكيد گرديده است.

[1] کلِینِی، اصول کافِی، ج 2، ص 120.

[2] با استفاده از نرم افزار «المعجم الفقهِی» همه رواِیاتِی که کلمه معِیشت در آن به کار رفته بود ملاحظه گردِید.

[3] اصول کافِی، ج 5، ص 166.

[4]همان.