امام 7 تقدير معشيت را در آن مى‌بيند كه در زمان كمبود طعام در شهر، قوت عيال خود را مخلوطى از گندم و جو قرار دهد و طبق روايات ديگر يكى از موارد تقدير معيشت آن است كه مرد از انواع نعمت‌ها براى عيالش تهيه نمايد؛ (1) اما نكته مهم تبيين نقش تدبير در زندگى فرد مسلمان است كه نسبت به كار انداختن سرمايه و دخل و خرج مناسب كوتاهى نكند و در شرايط مختلف تصميم مقتضى را بگيرد تا بر اثر سوء تدبير به هلاكت نرسد. (2)

2- 3- 1. تدبير، آينده‌نگرى و حوادث:

تدبير و آينده نگرى اقتضا مى‌كند انسان در مدار زندگى هرگز از حوادث و خطرها غافل نباشد. امير المؤمنان 7 مى‌فرمايد: «لِكُلّ امْرءٍ فى مالِهِ شَريكانِ الْوارِثُ وَ الْحَوادِثُ» (3)

وارث و حوادث روزگار دو شريك در اموال و زندگى هر شخص مى‌باشند و اگر او بتواند با حسن تدبير چنان كند كه بار هزينه حوادث كم گردد و در حقيقت از يك خسارت غير قابل برنامه‌ريزى جلوگيرى كند، از موارد حسن تدبير به‌شمار مى‌آيد.

در اين زمينه سخن مقام معظم رهبرى (مدظله العالى) بسيار جالب است كه مى‌فرمايد:

طبيعى است كه حوادث هميشه در كمين اشخاص است. در كمين عمرها (در كمين) زندگى‌هاى آرام و سالم و هم در كمين فعاليت‌هاى اقتصادى و تجارى است. كسى نمى‌تواند اين طور فرض كند كه در هر شرايطى كه كشور باشد با هر نظمى و با هر دقتى در اداره امور، حادثه‌اى پيش نخواهد آمد. حادثه براى كشتى، تجارت خانه، اشخاص و وسيله نقليه پيش مى‌آيد. بيمه اين خصوصيت را دارد. اگر چه براى بيمه‌گذار يك خرجى دارد، اما اين بيمه‌گذار در واقع با يك خرج قابل برنامه ريزى از خسارت غير قابل برنامه ريزى جلوگيرى مى‌كند. نكته اساسى در كار بيمه اين است آنچه حوادث به ما تحميل مى‌كنند حوادث محاسبه نشده است، خسارت‌هايى است كه گاه يك زندگى را به خاك سياه مى‌نشاند. ما وقتى خرج مى‌كنيم و بيمه‌گر را وادار مى‌نماييم كه از ما حمايت كند در واقع يك هزينه قابل محاسبه و قابل

----------------‌

1. رجوع شود به چند صفحه قبل.

2. مِیزان الحکمه، ج 2، ص 1233) (سبب التدمير سوء التدبير).

٣. بحار الأنوار، ج 70، ص 144.