ب- املاكى كه نظارت آنها برعهده دولت است ولى منافع آن به عموم مردم، اعم از دولتى و غير دولتى، تعلق دارد؛ و موارد زير را شامل مى‌شود:

1- اراضى آباد سرزمين‌هاى مفتوحه- اين زمين‌ها از آن همه مسلمانان است و زير نظر حاكم اسلامى اداره مى‌شود. چنين زمين‌هايى به تصرف كسى درنمى‌آيد و عوايد حاصل از آنها صرف عموم مسلمانان مى‌گردد؛ و به نسل خاصى هم اختصاص ندارد.

2- زمين‌هاى باير سرزمين‌هاى مفتوحه- اين زمين‌ها ملك دولت اسلامى است و حاكم مسلمانان حق دارد كه آن را براى آباد كردن در اختيار كسى قرار دهد و درآمد حاصل از آن را به مصرف عموم برساند.

3- زمين‌هاى باير دارالاسلام- اين اراضى ملك امام است كه در ازاى دريافت خراج آنها را در اختيار افراد قرار مى‌دهد تا آباد كنند.

4- زمين‌هاى موقوفه- نظارت بر اداره اين زمين‌ها با حاكم اسلامى است. با آن كه موارد مصرف آن از سوى وقف كننده تعيين مى‌شود، ولى در هر حال عوايدش به نوعى به عموم مى‌رسد.

5- سواحل درياها- سواحل درياها از آن حاكم اسلامى است و درآمد حاصل از آن صرف عموم مى‌شود.

6- جنگل‌ها- جنگل يكى از بزرگ‌ترين ثروت‌هاى طبيعى است كه علاوه بر منافع ويژه اقتصادى در وضعيت عمومى آب و هوا نيز مؤثر است. اسلام مالكيت جنگل‌ها را در اختيار دولت اسلامى قرار داده منافع آن را براى عموم مى‌داند.

7- درّه‌ها و قله‌هاى كوه‌ها.