اهل ذمه نيز ماليات دريافت مى‌شد. البته ميزان آن كمتر بود. [1]

گفتنى است، هر چند كه مسلمانان جزيرة العرب مردمانى تجارت پيشه بودند، اما اشتغال به جهاد آنان را از اين كار باز مى‌داشت. علاوه بر آن درآمدشان از طريق غنايم به اندازه‌اى زياد بود كه رغبتى به تجارت نشان نمى‌دادند. بنابراين درآمد بيت‌المال از اين راه چندان چشمگير نبوده است. [2]

ارث بدون وارث‌

از ديگر درآمدهاى بيت‌المال ارث بدون وارث است. چنين اموالى از ديدگاه فقهى جزو انفال به‌شمار مى‌آيد كه اختيار آن با امام است. [3]

لازم است در همين جا يادآور شود كه در تاريخ اسلام اين قانون بسيار مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. به اين ترتيب كه حكمرانان ستمگر براى تصاحب اموال كسانى كه از مكنتى برخوردار بودند، سعى داشتند آنان را بدون وارث قلمداد كنند و تحت عنوان اموال متعلق به بيت‌المال، مواريث را مصادره كنند. براى نمونه، ابن معتز در اواخر قرن سوم از بلاهايى كه بر سر صاحبان مرده‌ها مى‌آمد چنين شكوه مى‌كند:

از واقعيات مسلم و مشهور سخن مى‌گويم:

واى بر احوال آن كه پدرش بميرد و ثروتمند باشد.

به زندان بلا مى‌كشندش و مدت‌ها نگهش مى‌دارند؛

[1] - تاريخ الاسلام (السياسى والدينى والثقافى والاجتماعى) حسن ابراهيم حسن، ج 1، ص 468

[2] - بررسى وضع مالى و ماليۀ مسلمين، ص 249-252

[3] - تحريرالوسيله، ج، ص 336-337