مى‌شود، در اين زمينه ابتدا اقسام قتل را بررسى مى‌كنيم تا معلوم شود كه ديه در چه مواردى وجوددارد. سپس در درسهاى‌آينده به تشريح ديه اعضاى بدن خواهيم‌پرداخت.

اقسام قتل‌

قتل از نظر فقه اسلامى به سه گونه «عمد محض»، «شبيه عمد» و «خطاى محض» تقسيم مى‌گردد كه در دو صورت شبه عمد و خطا، ديه بر جنايتكار لازم مى‌آيد و در صورت عمد، حكم قصاص بر او بار مى‌شود، ولى در صورت توافق او و اولياى مقتول ممكن است به ديه تبديل گردد.

اينك توضيح اقسام سه گانه قتل:

1- قتل عمد محض‌

هركارى كه در آن، انسان به وسيله اسلحه، آهن، سنگ، عصا و ... يا مشت به قصد كشتن بر ديگرى بزند و منجر به مرگ او گردد، قتل عمد شمرده مى‌شود، [1] و آن به يكى از سه صورت زير تحقّق مى‌يابد:

الف- به قصد كشتن به وسيله كارى كه نوعاً موجب قتل مى‌شود، مثل سر بريدن، خفه‌كردن و ....

ب- به قصد كارى كه نوعاً كشنده است، هرچند كه قصد كشتن نداشته باشد، مثل شليك گلوله.

ج- با كارى كه نوعاً كشنده نيست، ولى به اميد كشته شدن طرف باشد، مثل زدن با عصا به اميد كشتن و وقوع قتل به وسيله آن. [2]

2- قتل شبيه عمد

آن است كه:

الف كارى را كه غالباً كشنده نيست، بدون قصد كشتن انجام دهد؛ مثل موارد زير در صورتى كه منجر به قتل گردد:

[1] - ر. ك. وسائل الشيعه، ج 19، ص 25، اقتباس از دو حديث

[2] - تحريرالوسيله، ج 2، ص 553-554، مسألۀ 2 و 4 و ص 508-509، مسالۀ 1-3