گاهى مجرم، مباشرت در جرم ندارد و بطور مستقيم مرتكب جرم نمى‌شود، بلكه اسباب جرم را فراهم مى‌كند. در اينجا به بيان نمونه‌هايى از اجراى قانون ضمان يا مسؤوليتها در اين گونه موارد مى‌پردازيم:

1- گذاشتن وسائل حادثه آفرين.

مسؤوليت گذاشتن وسائل حادثه آفرين چند صورت دارد:

الف اگر در ملك خود يا ملك مباح، سنگى بگذارد، چاهى حفر كند، ميخى بكوبد، يا چيز لغزنده‌اى بيندازد و ... ضامن خونبهاى شخص لغزيده‌شده نخواهد بود.

ب در راه مسلمانان يا در ملك ديگرى بدون اجازه صاحبش اين وسائل را بگذارد، ضامن است كه از مال خود خونبهاى (كسى را كه با آن وسائل سقوط كرده) بپردازد.

ج اگر درملك ديگرى احداث نمايد ومالك راضى گردد، مسؤوليت از شخص حفركننده صلب مى‌شود.

د اگر براى مصلحت رهگذران كارى انجام دهد، مثلًا براى خنك شدن هوا، بلند نشدن گرد وغبار در جاده آب بپاشد و ... ضامن نخواهد بود. [1]

2- سيل‌

وقوع خسارت به وسيله سيل و چگونگى ضمان در آن، چند صورت دارد:

الف اگر سيل، سنگى را بياورد (وبر اثر آن حادثه‌اى رخ دهد) كسى ضامن نيست، هر چند كه قادر بر كنار زدن آن باشد.

ب اگر كسى سنگ را كنار زند و آن را در محل ديگرى همانند محل اول يا جايى كه موجب خسارت گردد، بگذارد، بدون اشكال، ضامن است.

ج- اگر براى مصلحت رهگذران سنگ را از وسط راه بردارد و در كنار جاده بگذارد، ضامن نيست. [2]

[1] - تحريرالوسيله، ج 2، ص 564، مسأله 1

[2] - همان، مسأله 3