ولايت فقيه در انديشه امام قدس سره‌

فقهايى كه ولايت فقيه را به‌صورت بحثى مستقل مطرح كرده‌اند براى اثبات موضوع به برخى‌از روايات استدلال كرده، در اطراف سند و دلالت آن به بحث پرداخته‌اند و درضمن بحث، حدود ولايت را نيز مورد اشاره قرار داده‌اند، ولى حضرت امام قدس سره بحث را به‌گونه ديگرى طرح كرده، آن را امرى بديهى و بى‌نياز از دليل دانسته است. ازاين‌رو، مى‌فرمايد:

«ولايت فقيه از موضوعاتى است كه تصوّر آن‌ها موجب تصديق مى‌شود و چندان به برهان احتياج ندارد؛ به اين معنى كه هر كس عقايد و احكام اسلام را، حتى اجمالًا، دريافته باشد، چون به ولايت فقيه برسد و آن را به تصور درآورد، بى‌درنگ تصديق خواهد كرد و آن را ضرورى و بديهى خواهد شناخت.» [1]

بر همين اساس، ايشان با قطع نظر از روايات و احاديث به بيان امورى پرداخته كه ضرورت حكومت را از نظر عقل و شرع اثبات مى‌كند. [2]

دايره ولايت‌

ولايتى كه از طرف خداوند به پيغمبر اكرم 6 واگذار شده، «مطلق» است و قيدى ندارد كه آن را محدود كند. در قرآن كريم مى‌خوانيم:

( النَّبِىُّ اوْلى‌ بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ انْفُسِهِمْ ) [3]

پيامبر نسبت به مؤمنان از خود آنان سزاوارتر است.

اين آيه شريفه بيانگر ولايت مطلقه نبىّ اكرم 6 است. به مقتضاى اين آيه، رسول اكرم 6 از طرف خداوند در تمام شؤون زندگى فردى و اجتماعى مسلمانان ولايت دارد؛ به‌گونه‌اى كه اين ولايت، اوْلى‌ و مقدم بر ولايتى است‌كه خود افراد مسلمان بر خود دارند.

در آيه ديگر مى‌خوانيم:

[1] - ولايت فقيه، امام خمينى قدس سره، ص 3

[2] - ر. ك: همان، ص 3-28

[3] - احزاب (33)، آيۀ 6