از روح شريعت و توانايى آن در اداره انسان و اجتماع و ... را نشان مى‌دهد.

در قلمرو فلسفه و حكمت و عرفان نيز، بسيار زبردست، نيرومند، صاحب مبنا و متخصص بود و علما و فضلاى خُبره ايشان را در اين رشته، شخصيتى بى‌نظير و يكّه‌تاز ميدان دانسته، به برترى وى از ديگر متخصصانِ بنامِ آن رشته، اعتراف داشتند و ....

يكى از شاگردان امام قدس سره درباره جامعيت علمى، فقهى ايشان مى‌نويسد:

... ايشان در رشته‌هاى مختلف علوم معقول و منقول: فقه، اصول، فلسفه و عرفان تخصص ويژه و مهارت كامل دارد و نحرير [1] فنون و جامع معقول و منقول مى‌باشد ...

اگر از مقام فقاهت ايشان پرسش به عمل آيد، از طرف بسيارى از علما و صاحب‌نظران پاسخ داده مى‌شود كه سرآمد علماى اين رشته در عصر حاضر بوده و نسبت به اعصار گذشته كم‌نظير است. اگر از اصول ايشان سؤال شود نيز گروه زيادى از صاحب‌نظران، اصول ايشان را برتر و ژرف‌تر از «اصوليين» معاصر مى‌دانند. نيز وقتى كه از مراتب علمى ايشان در علوم عقليه سخن به ميان مى‌آيد، گروه بى‌شمارى ايشان را يكّه‌تاز ميدان فلسفه و حكمت و عرفان معرفى كرده، در برابر عظمت فكرى ايشان در بررسى مسائل غامض و پيچيده علوم عقليه، سر تعظيم فرود مى‌آورند. [2]

از آنجا كه ترسيم شخصيت علمى حضرت امام قدس سره و بيان جامعيت ايشان در ابعاد گوناگون، ما را از هدفمان در تدوين اين دوره، باز مى‌دارد، بر آن شديم كه در اين جا، شخصيت فقهى امام راحل قدس سره و ويژگى‌هاى آن را به‌طور اختصار مورد بررسى قرار دهيم.

اصولًا هر فقيه و مجتهدى، داراى شخصيت فقهى ويژه‌اى است كه به وسيله آن از ديگران متمايز مى‌گردد. در اين ميان، حضرت امام قدس سره را نيز مقام علمى ويژه‌اى است كه او را از ديگر فقها و مجتهدان ممتاز و مشخص مى‌سازد.

ويژگى‌هاى گوناگونى شخصيت فقهى حضرت امام قدس سره را رقم مى‌زنند كه مهم‌ترين آنها عبارتند از:

[1] - نحرير: دانشمند

[2] - بررسى و تحليلى از نهضت امام خمينى، ج 1، ص 36-37