شخصيت فقهى امام قدس سره است. يكى از شاگردان امام قدس سره مى‌گويد:

[امام‌] نظرشان اين بود كه: در مسائل فقهى، اغلب بايد به عرف مردم توجه كرد.

خيلى از حرف‌هاى مدرسه‌اى و بافته‌هاى ذهنى را بايد كنار گذاشت. ببينيد عرف مردم در مسائل تجارى چه مى‌كند، اصول فقه بر آن مبتنى است. [1]

از اين رو، امام قدس سره عقيده داشت كه مسائل فقهى را در كوچه و بازار، در ميان مردم و با سنجش با نيازهاى موجود، بايد ارزيابى كرد و در موقع فتوا در امور اقتصادى، اجتماعى و ... مراجعه به متخصص و كارشناس را ضرورى مى‌دانست. [2]

ه- پرهيز از جمود و تحجّرگرايى‌

امام قدس سره، غربت اسلام را به‌خوبى دريافته و حاضر به قربانى شدن خود در راه نجات اسلام، از مهجوريت و غربت بود. ايشان در شناساندن فقه به جهانيان، حصارهاى جهل و خرافه را شكسته، به سرچشمه زلال اسلام ناب محمدى 6 دست يافته بود.

وى در برداشت‌هاى فقهى خود از تحجّرگرايى و جمود پرهيز مى‌كرد. از اين رو، توانست شخصيت فقهى خود را در پاسخگويى و ارائه راه‌حل در بسيارى‌از رويدادهاى نوين و مسائل تازه به اثبات برساند. او بر اين باور بود كه فقه در برابر مسائل نوين كارآيى دارد. ازاين‌رو، فتاواى ايشان با رخدادهاى جوامع اسلامى همگام و هماهنگ بود. منحصر ندانستن احتكار در طعام، مجاز ندانستن تصرف در انفال حتى در صورت استفاده از وسايل مُدِرْن و پيشرفته، طرح ولايت مطلقه فقيه و تبيين اختيارات آن، فتوا به حصر توالد و كنترل جمعيت، جواز تخريب مساجد و خانه‌هاى مسكونى كه در مسير خيابان‌كشى قرار مى‌گيرد و ... از ديد وسيع و بينش گسترده چنين شخصيت برجسته فقهى و با پرهيز از جمودگرايى ايشان صورت گرفته است.

و- آگاهى به شرايط زمان و مكان‌

ميزان شخصيت فقهى و ارزش فقاهت فقيه در ارائه حكم شرعى، و رهين آگاهى او

[1] - پا به پاى آفتاب، ج 4، ص 258

[2] - ر. ك: صحيفۀ نور، ج 17، ص 202