صحيح‌ترين روش و مطمئن‌ترين آن‌ها از حيث دليل و برهان و نيز راست‌ترين و روشن‌ترين بيان‌ها ... روش و بيان اماميه است؛ يعنى كسانى كه دين خويش را از وحى الهى و مصدر علم ربّانى گرفته‌اند، نه از رأى و قياس يا اجتهاد مردمان. [1]

در بينش امام راحل قدس سره همان روشى كه فقهاى بزرگ گذشته در مقام استنباط از قرآن و سنّت رسول الله 6 و امامان معصوم : داشتند. علاوه بر سنّتى بودن، پويا نيز هست؛ سنّتى است، يعنى داراى شيوه و مِتُدى است كه «اجتهاد» بر طبق آن انجام مى‌گيرد و اين شيوه، قرن‌ها معمول بوده و كارآيى خود را نشان داده است، و پوياست، يعنى علاج كننده مشكلات انسان و پاسخگوى حوادث واقعه است. بنابراين، ما دو فقه، يكى سنّتى و ديگرى پويا نداريم. فقه پويا، همان فقه سنّتى است. [2]

امام خمينى قدس سره گاهى منظور خود را از فقه سنّتى- چنان كه گفته شد- با تعبير «فقه جواهرى» بيان مى‌كرد. «فقه جواهرى» به‌معناى دقّت و غور در قواعد فقهى و استنتاج منظم فروع از همان قواعدى است كه در فقه و اصول مشخص شده است. اين فقاهت، دو ركن دارد:

ركن اوّل؛ اصول معتدل و قوى و آگاه به همه جوانب استنباط است.

و ركن دوّم؛ تطوّر فقه مى‌باشد و اين همان چيزى است كه امام در معناى اجتهاد، مجتهد و فقيه مى‌فرمود و تأكيد داشت كه مجتهد و فقيه، بايد با ديد باز بتواند استفهام‌ها و سؤال‌هاى زمانه را بشناسد ... تا فقيه، سؤالِ زمان را نداند، ممكن نيست بتواند در فقه براى آن‌ها جوابى پيدا كند. [3]

بنابراين، فقه جواهرى يعنى همان فقه سنّتى رايج با مِتُد فقهاست. اين روش و مِتُد، همان كيفيت رسيدگىِ يك مسأله در فقه است. [4]

اهمّيّت فقه سنّتى‌

در باور امام قدس سره فقه سنّتى، «ارث سلف صالح» و «تنها راه براى حفظ فقه اسلامى»

[1] - ر. ك: امام راحل قدس سره و فقه سنّتى، آية‌الله محمد محمدى گيلانى، چاپ اول، ص 160

[2] - ر. ك: حديث ولايت (مجموعه سخنان مقام معظم رهبرى)، ج 1، ص 262

[3] - ر. ك: همان، ص 62

[4] - همان، ص 261