مسائلى كه با جامعه مرتبط مى‌گرديد، مورد توجه‌شان قرار داشت و در مقام استنباط و تدريس عالى نيز كاملًا مورد تأكيد ايشان بود. [1]

امام قدس سره با عقيده به قدرت پاسخگويى فقه در حلّ معضلات اجتماعى، سياسى، اقتصادى، و ... علاوه بر مقام استنباط به شاگردان خود نيز سفارش مى‌كرد كه فقاهت خود را بر واقعيت‌هاى عينى عرضه كنند، تا فقه و استنباط آنها ارزش عملى و كاربردى داشته باشد. ايشان در يكى از جلسات درس، خطاب به شاگردانش فرمود:

مسائلى كه در اتاق‌هاى مدرسه ارزيابى مى‌شود، فرضيات خودتان است، حال آنكه فقه، يك علم عملى است و به واقعيات جامعه مربوط است و شما بايد واقعيات جامعه را لمس كنيد و سپس فقه را و قواعد فقهى را براساس آن واقعيات تطبيق نماييد، نه‌اينكه در اتاق مدرسه بنشينيد و يك كتاب قديمى را برداشته و مسأله‌اى را پيش خودتان فرض كنيد و سپس قواعد فقهى را بر آن مسأله ذهنى و فرضى تطبيق دهيد؛ زيرا اگر چنين روشى در فقه باشد، فقه و استنباط شما ارزش عملى و مصرف خارجى و كاربردى ندارد ... شما بايد واقعيات را از جامعه و بازار بگيريد و سپس فقاهت خودتان را بر آن واقعيات عرضه كنيد، تا اينكه زحمات شما مصرف داشته باشد. [2]

5- جامع‌نگرى‌

از آنجا كه حضرت امام قدس سره از شخصيت علمى و فقهى جامعى برخوردار بود و درك عميقى از روح بلند و متعالى اسلام داشت، در مقام تطبيق احكام كلى شريعت بر فروع، از وسعت نظر و جامع‌نگرى ويژه‌اى برخوردار بود. جامع‌نگرى امام قدس سره و بينش قوى اجتماعى، سياسى و بهره‌مندى از ديد جامعه‌شناسانه نسبت به زمان، در آثار علمى و بويژه در نظريات فقهى ايشان در عرصه‌هاى مختلف اجتماعى، سياسى، اقتصادى و ...

پس از پيروزى انقلاب اسلامى ايران، نمايان است.

ايشان با اين وسعت نظر و درك عميق از روح شريعت و در پرتو خصلت‌هاى‌

[1] - انديشه‌هاى امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 343، با اندكى تصرف

[2] - ويژه‌نامۀ كنگرۀ بررسى مبانى فقهى حضرت امام خمينى قدس سره، شمارۀ 2، ص 36، اسفند 1374