ارزشمند ذاتى خود، نه‌تنها اسلام و فقه و فرهنگ و معارف اسلامى را از جايگاه محكومان تاريخ رهاند، بلكه توانست آن را به بلنداى حاكميت رسانده و قدرت‌هاى ضد دينى را در برابر اقتدار اسلام و فقه غنى آن به زانو درآورد و تمام دنيا را تحت‌الشعاع نظريات جامع‌نگرانه خود قرار دهد.

6- آزادگى‌

امام راحل قدس سره در بررسى مباحث فقهى، حرّيت ويژه‌اى داشت و در عين توجه به آراى قدما و فقيهان گذشته و احترام به آنان، آزادانديش بود. از اين رو، با وجود تواضع و احترام فراوان به اساتيد و شخصيت‌هاى بزرگ عالم اسلام، آزادگى خود را حفظ كرده، مبانى خود را تحكيم مى‌بخشيد. به‌گفته محقّقان، امام قدس سره، فقه را از صورت نقلى خارج كرد و به آن رنگ تتبّع و تحقيق داد و بانقد و بررسى دقيق اقوال گذشتگان به فقه تحوّل بخشيد. [1]

آيةالله صانعى در اين باره مى‌فرمايد:

حضرت امام خمينى قدس سره، در درس و بحث، آزادگى خود را حفظ مى‌كردند، درحالى‌كه خشك انديشان هميشه در مقابل سرمايه‌داران تسليمند و همواره اعمال و رفتار آنان را توجيه مى‌كنند، تا به اين ترتيب در كنار سرمايه‌داران لقمه نانى را نيز براى خود تدارك ببينند. امّا امام در بحث‌هاى خويش، مبانى خود را عرضه كردند. [2]

در جاى ديگر مى‌فرمايد:

تحوّلى كه امام به وجود آورد اين بود كه اين مسأله را كه شأن فقيه بيان احكام است و كارى به موضوعات ندارد ... از بين برد ... حركت دومى را كه امام داشت اين بود كه معتقد بودند نظرات بزرگان را بايد مطرح كرد و نقد و بررسى نمود كه اجتهاد همين است. تعبّداً نبايد آراء ديگران را پذيرفت. [3]

[1] - ر. ك: مجلّۀ حضور، شمارۀ 32، ص 159

[2] - پا به پاى آفتاب، ج 3، ص 287

[3] - روزنامۀ جمهورى اسلامى، 13 خرداد 1370، ص 12