جلوه‌هايى از واقع‌نگرى، جامع‌نگرى و آزادگى‌

با توجه به ويژگى‌هاى سه‌گانه مى‌توان گفت كه حضرت امام قدس سره با آگاهى به جوانب شريعت، وقوف بر ملاكات احكام شرع، نگرش عارى‌از كدورت‌هاى اوهام و خيالات واهى، تفكر عميق در مسائل روز و نحوه برداشتِ صحيح از روايات و اخبار، اصول و قواعد شرع را با واقع‌بينى، جامع‌نگرى و آزادگى، با واقعيت‌هاى موجود تطبيق مى‌داد. جلوه‌هايى از اين واقع‌بينى، جامع‌نگرى و آزادگى ايشان را در نامه‌اى كه به يكى از فضلاى حوزه نگاشته است، بهتر مى‌توان دريافت. امام قدس سره در آن نامه ضمن اظهار تأسف بر نحوه برداشت ايشان و جمود ورزى بر ظاهر الفاظ ادله، پيامدهاى آن را متذكر شده، مى‌فرمايد:

بنابر نوشته جناب‌عالى: زكات تنها براى مصارف فقرا و ساير امورى است كه ذكرش رفته است و اكنون كه مصارف به صدها مقابل آن رسيده است، راهى نيست. و رهان- شرطبندى- در سبق و رمايه مختص است به تير و كمان و اسب‌دوانى و امثال آن كه در جنگ‌هاى سابق به‌كار گرفته مى‌شده است و امروز هم تنها در همان موارد است. و انفال كه بر شيعيان تحليل شده است، امروز هم شيعيان مى‌توانند بدون هيچ مانعى با ماشين‌هاى كذايى جنگل‌ها را از بين ببرند و آنچه را كه باعث حفظ و سلامت محيط زيست است نابود كنند و جان ميليون‌ها انسان را به خطر بيندازند و هيچ كس هم حق نداشته باشد، مانع آن‌ها باشد. منازل و مساجدى كه در خيابان‌كشى‌ها براى حلّ معضل ترافيك در حفظ جان هزاران نفر مورد احتياج است، نبايد تخريب گردد، و امثال آن. و بالجمله آن‌گونه كه جناب‌عالى از اخبار و روايات برداشت داريد، تمدن جديد بكلى بايد از بين برود و مردم كوخ‌نشين بوده، و يا براى هميشه در صحراها زندگى نمايند. [1]

امام خمينى قدس سره در اين بيانات گهربار و راهگشا، ضمن اشاره به توانايى فقه در ارائه راه حلّ براى معضلات ناشى از تمدّن جديد و پيشرفت صنعت و تكنولوژى، نحوه‌

[1] - صحيفۀ نور، ج 21، ص 34