توجيه را بر تو ببندد و به سخن برادرت تا هنگامى كه مى‌توانى محمل خوبى براى آن بيانى بدگمان مباش. [1]

هرگاه كسى از رفتار، گفتار يا حالات ديگران برداشت بدى داشته باشد، ولى اين برداشت، فقط در درونش پنهان بماند و آشكار نشود، به سوء ظن (بدگمانى) مبتلا شده است، ولى اگر برداشت ناشايستش را اظهار كرد به رفتار او تهمت گفته مى‌شود. تهمت از «وهم» به معناى اظهار گمان بدى است كه به دل انسان راه يافته است. [2]

محيط ادارى و سازمانى بايد عارى از هرگونه سوءظن و نسبتهاى ناروا دادن به دوستان و همكاران باشد. علاوه اينكه كليه كاركنان بايستى از انجام كارهايى كه موجب سوءظن به آنان مى‌شود بپرهيزند. براى مثال: «بر كارمندان واجب است به تقاضاهاى مراجعه كنندگان پاسخ داده و كارهاى آنان را بر طبق قانون و مقررات انجام دهند و براى هيچ يك از آنان قبول توصيه و سفارش از كسى، در صورتى كه مخالف قانون باشد و يا موجب ضايع شدن حق ديگران شود، جايز نيست.» [3] و همچنين «واجب است كه رابطه آنان با همه مراجعه كنندگان بر اساس قوانين و مقررات و ضوابط خاص اداره باشد و قبول هر گونه هديه‌اى از مراجعه كنندگان به هر عنوانى كه باشد براى آنان جايز نيست، زيرا باعث فساد و سوء ظن به آنان و تشويق و تحريك افراد طمعكار به عمل نكردن به قانون و تضييع حقوق ديگران مى‌شود.» [4]

تهمت زدن به افراد از گناهانى است كه جنبه حق الناس دارد و بعد از ثبوت و مطالبه طرف دعوا، بر او تعزير لازم مى‌شود.

سؤال- اگر كسى عمل خلاف شرعى را به كسى نسبت بدهد و دليلى يا شهودى بر گفتارش نداشته باشد و بعد معلوم شود تهمت زده است آيا حدّ شرعى دارد يا خير؟ اگر دارد چه مقدار

[1] . الكافى، ج 2، ص 362

[2] . ر. ك: اخلاق الاهى، آية اللّٰه محتبى تهرانى، ج 4، ص 144-145

[3]. رسالۀ اجوبة الاستفتائات، جواب س 1986

[4] . همان، جواب س 1244