6- برائت از چاپلوسان‌

تملّق و چاپلوسى از آفات زيانبار مديريت است كه ريشه در رذايلى چون رياست‌طلبى، ضعف ايمان، نادانى و احساس حقارت دارد و آبشخور همه آن‌ها هواهاى‌نفسانى و دنياپرستى است. ويروس چاپلوسى ممكن است دوسويه عمل كند و سازمان را از بالا و پايين به انحراف بكشاند. امام راحل قدس سره در اين باره مى‌نويسد:

كسانى كه پول‌پرست و مال‌دوست هستند، خاضع پيش ارباب ثروت هستند و از آن‌ها تملّق گويند و فروتنى از آن‌ها نمايند و كسانى كه طالب رياست و احترامات صوريه هستند، از مريدان، تملّق‌ها گويند و فروتنى‌ها نمايند، قلوب آن‌ها را با هر ترتيبى هست جلب كنند و همين‌طور اين چرخ به طريق «دور و تسلسل» مى‌چرخد؛ زيردستان از ارباب رياسات و طالبان رياست از زيردستان فرومايه، تملّق گويند جز آن‌ها كه در طرفين قضيّه به رياضات نفسانيّه، تربيتِ خود كنند و طالب رضاى حقّ‌اند و دنيا و زخارف آن، آن‌ها را نلرزانده، در رياست، طالب حق باشند و در مرئوسيت، حق جو و حق خواه باشند. [1]

انسان‌هاى خودساخته و متديّن، نه‌تنها خود به رذيله تملّق، آلوده نمى‌گردند، بلكه به شدّت از انتشار آن در مجموعه و جامعه خود جلوگيرى مى‌كنند؛

روزى امير مؤمنان، على 7 از شهر «انبار» عبور مى‌كردند، كدخدايان آن ديار به پيشباز امام آمدند و پيشاپيش مركب امام، شروع كردند به دويدن. امام آنان را فراخواند و پرسيد؛ «اين چه كارى است كه انجام مى‌دهيد؟» گفتند: اين رسمى است كه ما نسبت به بزرگان خود به جاى مى‌آوريم. امام فرمود: «به خدا سوگند! بزرگانتان از چنين كارى سود نمى‌برند و شما نيز با اين كارها، خود را در دنيا و آخرت به زحمت مى‌افكنيد.» [2]

روان‌شناسى چاپلوسى‌

چنان‌كه ياد كرديم، تملّق‌گويى، يك ناهنجارى روحى است و آثار تخريبى آن فرد و جامعه‌

[1] - چهل حديث، امام خمينى، ص 560-561

[2] - بحارالانوار، ج 32، ص 397