خرد ناب
و عرف جامعه انسانى نيز، حفظ آبروى همنوعان را لازم و ضرورى مىشمارد و آبروريزى و
هتك حرمت آنان را زشت و محكوم مىداند و كسانى را كه مرتكب چنين كارى مىشوند،
سرزنش مىكند. رسول گرامى اسلام، اين واقعيّت را چنين بيان مىكند:
1- به
همه همكاران، با ديده احترام بنگرد و جايگاه و شأن انسانى آنان را پاس بدارد.
2- از
آبروريزى، هتك حرمت و تحقير ديگران به شدّت جلوگيرى كند.
3- افراد
را محترمانه، با نام فاميل و پيشوند آقا و خانم بخواند و از تحقير شخصيت و تغيير
نام آنها پرهيز كند و (وَ لا تَنابَزُوا بِالْالْقابِ)[2]
را
هميشه مدّ نظر قرار دهد.
4-
عيبهاى پنهانى آنان را هيچگاه بر ملا نكند و با موعظه و نصيحت و تذكّر، مستقيم
يا غير مستقيم درصدد زدودن آن عيبها برآيد و جرمهاى پيدا و پنهان را با قاطعيت
پيگيرى كند در عين حال اجازه ندهد كه حتّىالامكان به حيثيت و آبروى مجرم، بيش از
اتهام وارده، لطمه وارد شود و ....
2- پرهيز از فحّاشى و ناسزاگويى
خداوند
حكيم و دانا هيچ يك از اعضا و جوارح آدمى را بيهوده نيافريده است و براى هر يك از
آنها وظيفه خاصّى معيّن كرده است كه قطعاً خلاف و زشتى از چارچوب آن وظايف بيرون
است.
زبان
آدمى نيز- كه سخنگوى اعضا و ترجمان عقل و انديشه اوست- نبايد راه ناصواب پويد و
سخن ناحقّ بگويد؛ از جمله هرگز مجاز نيست به فحش و ناسزاگويى آلوده گردد. چنين
كارى علاوه بر اينكه از نظر عقل و عرف و اخلاق، زشت و نكوهيده