تأييد كرده، امّا سابقه حاطب در اسلام و حضور وى در جنگ بدر را مجوز عفو او دانسته است. [1]

آيا در مقام كسب خبر، ضرب و تهديد افراد جايز است؟

اگر احتمال دهيم و يا گمان كنيم كه افراد و يا گروههايى اخبارى درباره خود و يا غير خود و يا ديگر حوادث و وقايع دارند و بدون ضرب و تعزير و يا تهديد نيز اعتراف نمى‌كنند، آيا جايز است آنها را مورد ضرب و جرح قرار داده و يا تهديدشان كرد؟

پاسخ: به دلايل ذيل، درصورت گمان و احتمال، اين عمل جايز نيست:

1. در مباحث قبل اشاره شد كه همه انسانها آزاد آفريده شده‌اند و از نظر عقل و شرع، هيچ انسانى بر ديگرى حق فرمانروايى ندارد و هر كس مسلط بر امور خود و چاره‌انديش زندگى خود مى‌باشد. در اين صورت، زدن يا تهديد كردن فرد يا افرادى به احتمال اطلاعات و اخبار عملى است مخالف با حق طبيعى آنان و يا زير پا نهادن حقى است كه آنها استحقاق بهره‌مندى از آن را دارا مى‌باشند.

2. اسلام بر اصلى اخلاقى اهتمام و تأكيد ورزيده كه ملحوظ داشتن آن در مناسبات فردى و اجتماعى بسيار راهگشا است و آن اينكه اگر فرد و يا افرادى در مظان اتهام قرار گرفته و گمان به ارتكاب خلافى از طرف آنها مى‌رود، بنا به اصل برائت، آنها را تبرئه نموده و از آنها درگذريم و در پى جست و جو از عمل آنها برنياييم، مگر اينكه با بيّنه و دليل، خلاف آن ثابت شده باشد. در اين صورت، ضرب و شتم و تهديد افراد، مخالف‌

[1] . دراسات فى ولاية الفقيه، ج 2، ص 740-741