سوء ظن‌

حسن‌ظن در نظام ارزشى اسلام يك خصيصه و صفت پسنديده است، در حالى كه سوء ظن به ديگران صفتى است ناروا و حرام، اما اين حرمت و ناروايى هميشگى و همه جايى نيست، زيرا گاهى مصلحت فردى و اجتماعى اقتضاى سوء ظن دارد و جواز آن نيز به دليل همان مصلحتى است كه در بردارد. سعى ما در اينجا اين است كه با اشاره به حسن ظن و تأكيد بر اهميت و اولويت آن در حفظ انسجام اجتماعى، به موضوع سوء ظن و بد گمانى نيز اشاره كرده و به جهت تناسب آن با حيطه و قلمرو موضوع اين كتاب، ابعاد و حد و مرز شرعى آن را بيان كنيم. اصل در جامعه اسلامى بر تفاهم وهمدلى است و تأكيد اسلام بر اخوت و همدلى، تساهل وتسامح، گذشت و درك متقابل، نيازى به بيان و توضيح ندارد. اسلام مايل است كه انسانها زنگارهاى بدبينى و كج‌فهمى را از خود دور كنند و «مؤمن آينه مؤمن گردد»، و همه به سرچشمه پاك و زلال ارزشهاى فطرى و والاى انسانى بازگردند. كار سترگ پيامبر 6 نيز بازگرداندن انسانها از جاهليت سياه به همين ارزشهاى فطرى بوده است.