ناگفته نماند كه جهان‌بينى افراد و سنن آنها كه متأثر از مكاتب و يا مذاهب موجود در جامعه است، در شكل‌دهى و تعيين حدود و ثغور اخلاق و ارزشهاى اخلاقى، نقش عمده‌اى دارند كه بايد مورد تأمل قرار گيرد.

اسلام بر خلاف اخلاق اباحى‌گرايانه غربى و يا مادى‌گرايانه ماركسيستى كه براى ارزشها و فضايل انسانى بهايى قائل نيستند، مروّج اين فضايل است، چنانكه پيامبر 6 فرمود: «بُعِثْتُ لِأُتَمَّمَ مَكارِمَ الْأَخلاقِ». طبيعى است كه «حسن ظن» به عنوان يك صفت نفسانى پسنديده نمى‌تواند در اين جهان بينى مورد تأكيد قرار نگيرد. اسلام مسلمانها را موظف ساخته است كه نسبت به رفتار فردى و اجتماعى ديگران و يا نيات و برداشتها و طرز تلقى‌هاى آنها خوش گمان بوده و موارد ترديد و شبهه و ابهام را توجيه كنند.

تعريف و حرمت سوء ظن‌

شهيد ثانى مى‌گويد:

سوء ظن آن است كه برداشت ناروايى نسبت به مؤمنى داشته، در حالى كه بر ارتكاب آن عمل ناروا و ناپسند از سوى او يقين نداشته باشيد. [1]

فقهاى شيعه مى‌گويند: درصورتى كه در صحت عملى از اعمال عبادى و يا غير عبادى مسلمانى شك كرديد بنا را بر صحت آن عمل نهاده و آن را حمل بر درستى كنيد؛ معنى و مفهوم قاعده اصالة الصحه نيز كه در علم اصول مورد بحث و در علم فقه كاربردى وسيع دارد، عبارت است از:

[1] . سفينة البحار، ج 2، ص 110