آنها پرس و جو كن و بر آنان در هر ناحيه‌اى از سرزمين جاسوسى بگمار و آنچه كه از آنها به تو مى‌رسد، به ما گزارش كن. [1]

بعضى از حضرت على 7 انتظار داشتند كه على‌رغم نقض بيعت از سوى طلحه و زبير و حركت آشوب‌طلبانه آنها به سمت بصره، آنها را تعقيب نكند. امام در پاسخ فرمود:

به خدا سوگند! من مانند كفتار خفته نيستم كه صياد مدتى در كمين آن نشسته و براى فريب او با دست و يا چوب، آهسته بر زمين مى‌زند تا او را دستگير نمايد؛ من به همراه كسى كه روى به حق آورده و فرمانبردار است، شمشير زده و با گنهكارى كه از حق روى گردانده و دچار شك و ترديد شده است، تا زنده هستم مى‌جنگم. [2]

4. مردم: مردم ركن اصلى نظام اسلامى هستند و حكومت اسلامى نيز خدمتگزار آنهاست. لازم است كارگزاران حكومت از تمايلات، ميزان وفادارى، توقعات وانتظارات، عوامل رنجش و يا ميزان بردبارى و نياز فورى و آينده آنها مطلع باشند. از سيره پيامبر 6 استفاده مى‌شود كه او از هر قبيله و قومى افرادى را با عنوان «نقيب» [3] انتخاب نموده و آنها را به عنوان امين مردم و مسؤول ارتباط ميان قبيله و خود، به مردم معرفى مى‌كرد. چنين افرادى در ميان مردم به صداقت، امانت، تقوا و پاكدامنى‌

[1] . شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، ج 3، ص 130

[2] . نهج البلاغه، فيض الاسلام، ص 59

[3]. ابن اثير در نهايه (ج 3، ص 218) مى‌گويد: نقيب كسى است كه از اوضاع مردم‌جست و جو و كسب اطلاع نمايد. چنانچه در مفردات (ص 529) آمده است: نقيب يعنى كسى كه در پى جست و جو از حال و وضع مردم خود برآمده باشد