نام کتاب : کلیات فقه اسلامی نویسنده : علی نوری، علیرضا جلد : 1 صفحه : 176
شرايط
كالا و بهاى آن: 1- كالا بايد يك شىء خارجى يا در ذمّه بوده و جنبه مالى [1]
داشته باشد. 2- كالا و بهاى آن از نظر جنس و اوصاف، شناخته شده و مشخص باشد. 3-
كالاهايى كه شمردنى يا وزن كردنى و يا پيمانهاى هستند، بايد مقدارشان مشخص باشد
4- بايد كالا و پول در ملك خريدار و فروشنده باشد؛ بنابراين فروختن ماهى دريا قبل
از صيد آن، صحيح نيست 5- فروشنده بايد توان تسليم كالا به مشترى را داشته باشد،
بنابراين فروش پرندهاى كه از آنِ او بوده اما پرواز كرده و رفته است، صحيح
نمىباشد. [2]
خيارات
بيع قراردادى
است كه پايبندى به آن لازم است، اما در مواردى مىتوان آن را فسخ كرد كه در اصطلاح
فقهى خيار نام دارد. مهمترين خيارها عبارتند از:
1- خيار
مجلس؛ پس از بستن قرارداد بيع، تا زمانى كه خريدار و فروشنده از هم جدا نشدهاند،
مىتوانند در همان جلسه قرارداد را فسخ نمايند.
2- خيار
حيوان؛ اگر كالا حيوان باشد، مشترى تا سه روز از تاريخ معامله، حق فسخ دارد.
3- خيار
شرط؛ در صورتى كه ضمن عقد بيع براى هر دو طرف يا يكى از آن دو، حق فسخ شرط شود،
صاحب حق مىتواند معامله را بهم بزند.
4- خيار
غبن؛ چنانچه بعد از معامله ثابت شود يكى از دو طرف، در اثر ناآگاهى از ارزش كالا،
زيان معتنابه ديده است، مىتواند معامله را بهم بزند و يا به قيمت واقعى آن رضايت
دهد.
5- خيار
تأخير؛ اگر مشترى با پرداخت بيعانه، كالايى را خريده و نزد فروشنده بگذارد تا بقيه
پول را آورده و كالايش را ببرد، پايبندى به اين معامله تا سه روز لازم است؛ پس اگر
مشترى در اين سه روز مراجعه نكرد، فروشنده حق فسخ دارد.
6- خيار
رؤيت؛ اگر مشترى كالايى را با شنيدن اوصاف آن، و بدون ديدنش بخرد و
[1] - مال
آن چيزى است كه طبع بدان مايل باشد - اعم از شىء منقول يا غير منقول - و منفعت
عقلايى داشته باشد. ر. ك. فرهنگ معارف اسلامى، سيد جعفر سجّادى، ج 4، ص
103، انتشارات دانشگاه تهران