در پايان پاسخ به معاويه گفت: «نه تو را امر مى‌كنم و نه باز مى‌دارم.» [1] عمر معاويه را به كسرى و قيصر تشبيه مى‌كرد و مى‌گفت: «در حالى كه معاويه را داريد، آيا سخن از كسرى و قيصر و زيركى آنان به ميان مى‌آوريد؟» [2]

هنگامى كه معاويه از خبر دادن پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم درباره سرزمين پر از ستم آگاه شد، با ريشخند گفت: ما به [پادشاهى‌] آن سرزمين راضى هستيم. [3]

او در حالى كه به مردم كوفه سركوفت مى‌زد، خطاب به آنان گفت: «اى مردم كوفه! آيا مى‌پنداريد كه من بر سر نماز و زكات و حج با شما جنگيده‌ام؟ من مى‌دانستم كه شما خود نماز مى‌گزاريد و زكات مى‌پردازيد و حج به جاى مى‌آوريد؛ جنگ من با شما به خاطر فرمان راندن بر شما و مالك الرقاب شما شدن بوده است. [4] او مى‌گفت: من نخستين پادشاهم.» [5]؛ و به اين ترتيب دولت اسلامى به سرزمينى پر از ستم تبديل شد كه ستمكاران يكى پس از ديگرى آن را به ارث مى‌بردند.

2- محو كامل فضايل اهل بيت عليهم السلام و جعل عيب براى آن بزرگواران‌

معاويه به حصار آهنينى كه در روزگار ابوبكر و عمر، پيرامون سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم كشيده شد بسنده نكرد، بلكه پس از صلح و هنگامى كه سراسر جهان اسلام به فرمان وى درآمد، پرده از هدف كشيده شدن اين حصار برداشت و با صدور بخشنامه‌اى خطاب به كارگزارانش چنين نوشت: «هر كس از فضايل ابوتراب و خاندانش چيزى نقل كند از او بيزارم.» [6] در پى آن خطيبان همه مناطق على را بر منبر لعن مى‌كردند و از او بيزارى مى‌جستند و درباره آن حضرت و خاندانش بد مى‌گفتند. [7]

او سنّت دشنام دادن به امام على عليه السلام را گسترش داد؛ و آن هنگامى بود كه شمارى از

[1] - البدايه والنهايه، ج 8، ص 133.

[2] - تاريخ الطبرى، ج 4، ص 244.

[3] - محاسن الوسائل فى معرفة الاوائل، ص 285.

[4] - صلح الحسن عليه السلام، ص 280 به نقل از مدائنى.

[5] - البدايه والنهايه: ج 8، ص 135.

[6] - شرح نهج البلاغه، ج 11، ص 10.

[7] - همان.