هر كدام از آن بزرگواران يك وظيفه ويژه كه شرايط سياسى و اجتماعى اسلام، امام و امّت در آن مى‌زيستند تعيين مى‌كرد. گاه برخى از اين وظايف ويژه به سبب تشابه ميان زمينه‌ها، با هم مشابهت داشتند. مثل شرايطى كه امام باقر و امام صادق يا امام هادى و امام عسكرى عليهم السلام در آن مى‌زيستند. گاه نيز اين وظايف به دلايل تفاوت زمينه‌ها با يكديگر متفاوت بودند، مانند صلح امام حسن با معاويه و انقلابى كه امام حسين عليه السلام عليه يزيد بن معاويه برپا كرد.

از وظايف مشترك ائمه عليهم السلام اصل ايستادگى در برابر حاكم ستمگر در هنگام فراهم بودن همه زمينه‌ها و امكانات لازم- و نه تنها نيروى انسانى- مى‌باشد. اين حقيقت يا هدف (از هدف‌هاى عمومى) از مجموعه روايت‌هاى نقل شده از آن بزرگواران استفاده مى‌شود. چنان كه اميرالمؤمنين، على عليه السلام پس از سقيفه، مهاجران و انصار شركت جسته در جنگ بدر را به قيام و انقلاب تشويق مى‌كرد و به خانه يكايك آن‌ها رفت و حق خويش را يادآور گشت و آنان را به يارى خويش فراخواند. اما جز 44 تن دعوت وى را اجابت نكردند. حضرت به آنان فرمود تا بامدادان با سر تراشيده و سلاح بر دوش بيايند تا پيمان مرگ ببندند، ولى فرداى آن روز جز چهارتن نيامدند. شب بعد رفت و آنان را فراخواند؛ گفتند بامدادان مى‌آييم، ولى جز همان چهارتن نيامدند، روز بعد نيز نتيجه همين بود؛ و حضرت نيز پس از مشاهده خيانت و بى‌وفايى مردم در خانه نشست. [1]

اميرالمؤمنين عليه السلام سخن مشهور «به خدا سوگند، مادامى كه كار مسلمانان به سامان باشد و جز من به ديگرى ستمى نرسد، گردن مى‌نهم ...» [2] را هنگامى فرمود كه نتيجه توطئه شورا آشكار گرديد و ديد كه براى بار سوم نيز خلافت از او گرفته و به عثمان سپرده شد، و امّت در حال كشمكش نسبت به حق غصب شده ايشان به خوابى عميق فرو رفته است. بنابر اين سبب شكيبايى فراوان ايشان در رويدادهاى پيش آمده اين بود كه حتى پس از شورا، نيروى لازم براى قيام را در اختيار نداشت. [3]

[1] - ر. ك. سليم بن قيس، ص 81؛ كافى، ج 8، ص 33 در ذكر خطبه طالوتيه؛ اختيار معرفة الرجال ج 1، ص 38، شماره 18؛ تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 84- 85. در مأخذ اخير شمار كسانى كه دعوت حضرت را اجابت كردند، با سه، چهارتن تفاوت ذكر شده است. همان طور كه نام كسانى كه دعوت وى را لبيك گفته‌اند نيز با ديگر منابع تفاوت دارد.

[2] - نهج البلاغه، صبحى صالح، ص 102، خطبه شماره 74.

[3] - ر. ك. شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، ج 9، ص 312.