ميزان زيانى كه حزب اموى، از نظر فكرى، عملى، كمى و كيفى به اسلام و مسلمانان وارد كرد، از همه شاخه‌هاى نفاق بيش‌تر است؛ زيان هايى كه هنوز هم مسلمانان از آموزه‌هاى آن متأثر هستند؛ آموزه‌هايى كه از اسلام نيست، ولى بدان چسبانده شده و از بدعت‌هاى امويان در زمينه‌هاى حديث، فقه، تفسير و تاريخ به شمار مى‌رود.

با وجود اين، حزب اموى همه توفيق خود را در سوار شدن بر گرده امّت اسلام و مشوّه ساختن عقايد و تاريخ و تباه گردانيدن زندگى آنان، مديون حزب سلطه است و تا روز رستخيز، بازهم گناهى از گناهان فراوان اين حزب به شمار مى‌آيد.

سخن آخر اين كه، در دايره نفاق كسانى بودند كه شاخه‌اى را با خطى مشخص و معين تشكيل نمى‌دادند، بلكه خواسته‌هاى‌شان تنها به امور دنيوى محدود مى‌شد كه آن هم در حالت‌هاى خشم و خشنودى متزلزل بود و تفاوت مى‌كرد. مثل عمرو بن عاص، خالد بن وليد، مغيرة بن شعبه، ابوموسى اشعرى، سمرة بن جندب، ابوهريره و ديگران.

دنيايى كه اين افراد خواهان و جوياى آن بودند در جمع على و فرزندانش دست يافتنى نبود، از اين رو بيش‌ترشان در طول دوران زندگى خويش از خط خدمت به حزب سلطه يا حزب اموى بيرون نرفتند. بنابر اين در اين گفتار از بررسى مفصل مواضع آنها خوددارى مى‌شود.