هرگز اميد به خلافت نداشتند، اما پس از آن خود را شايسته اين كار مى‌دانستند؛ و اين موضوعى بود كه آنان را به فتنه‌انگيزى واداشت.

همچنين شورا زمينه گسترده‌اى را براى رقابت و اختلاف همه قبايل بر سر خلافت پديد آورد. زيرا قريش را عضو شورا نمى‌ديدند، در حالى كه برخى كسانى كه عمر آنان را نامزد خلافت كرده است از آن‌ها چيزى بيش ندارند. بلكه اينان در بسيارى زمينه‌ها از امتيازهاى بيش‌ترى برخوردارند.

بنابراين عمر در طرح شورا، براى همگان اين روحيه را پديد آورد كه در خلافت و امارت طمع ببندند و در راستاى آن راه هواهاى نفسانى آميخته با انواع اختلاف را در پيش گيرند و اقدام عملى كنند.

تا آن‌جا كه معاوية بن ابى‌سفيان كه از زيركان عرب بود، تصريح مى‌كرد كه شورا نقطه عطف مهمى بود كه بيش‌ترين تأثير را در پراكندگى كار مسلمانان به جاى نهاد. ابن عبدربه در كتاب «عقدالفريد» به نقل از او مى‌نويسد: معاوية بن ابوسفيان رو به ابن حُصَين كرد گفت: بگو ببينم، چه چيز كار مسلمانان را پراكنده ساخت و آرايشان را متفرق كرد و ميان آن‌ها اختلاف انداخت؟ گفت: بلى، اين كه مردم عثمان را كشتند. گفت: چيزى جديدى نياوردى. گفت: حركت على به سوى تو و جنگ با تو. گفت: مطلب تازه‌اى نگفتى. گفت:

حركت طلحه، زبير و عايشه و پيكار على با آنان. گفت: جديد نگفتى. گفت: يا اميرالمؤمنين من چيزى جز اين‌ها نمى‌دانم. گفت: اينك من براى تو مى‌گويم. هيچ چيز ميان مسلمانان شكاف ايجاد نكرد و آراى آنان را پراكنده نساخت و ميان آنان اختلاف نينداخت، مگر شوراى شش نفره‌اى كه عمر تشكيل داد ... همه آنها آرزوى خلافت داشتند و قبايلشان نيز آن را آرزو مى‌كردند و خود عمر اين را مى‌دانست و چنانچه عمر نيز مانند ابوبكر كسى را به جانشينى خود تعيين مى‌كرد هيچ اختلافى در اين باره وجود نداشت. [1]

5- اوج گرفتن منطق قبيله‌اى سقيفه:

ملاحظه مى‌شود كه در سقيفه، برترى جويى ميان انصار و مهاجران (از قريش) بود، در حالى كه فضاى برترى‌جويى حاكم بر شورا، بر بالا گرفتن هر چه بيش‌تر منطق‌

[1] - عقد الفريد، دار الكتاب العربى، بيروت، لبنان، ج 4، ص 281.