3. وفیات الاعیان، ج3، ص215.

4. الاعلام، ج1، ص129.

5. تاریخ ابن اثیر، ج11، ص360؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص442؛ الفخری، ص316؛ البدایة و النهایه، ج12، ص262؛ شذرات الذهب، ج4، ص218؛ النجوم الزاهره، ج5، ص386؛ العبر، ج4، ص194؛ الاعلام، ج9، ص326.

6. ابن العبری، ص366؛ اخبارالعلماء، ص224؛ معجم الاطباء، ص506.

567 ق / 1171 ـ 1172م1

رویدادها

زوال دولت فاطمی و برپایی دولت ایوبی: با درگذشت عاضد، خلیفه فاطمی، و به قدرت رسیدن صلاح الدین، دولت ایوبیان در شام و مصر پی ریزی شد و مذهب اهل تسنن [به جای تشیع] در دولت رسمی شد.

دولت بنی دانشمند: درگذشت ناصرالدین محمدبن ذی القرنین، امیر ملطیّه و جانشینی برادرش فخرالدین قاسم.

آبادانی: یوسف بن عبدالمؤمن، پادشاه موحدون، مسجد جامع اشبیلیه را بنا کرد و بر رودخانه آن شهر پلی بساخت.

وقایع نظامی

اندلس، ابن مردنیش و موحدون: ابویعقوب یوسف بن عبدالمؤمن، پادشاه موحدون از دریا عبور می کند و به اندلس می رسد و امیر محمدبن سعدبن مردنیش را در شهر مرسیه محاصره می کند. ابن مردنیش پیش از این بر شهرهایی در مشرق اندلس چیره شده بود و به اطاعت موحدون درنیامده بود. موحدون توانستند بر لورقه و بسطه چیره شوند. ابن مردنیش درحالی که در مرسیه محاصره بود، درگذشت و پسرش، هلال، به اطاعت موحدون درآمد و شهرهای شرقی اندلس مانند بلنسیه، مرسیه، شاطبه، دانیه، لورقه، قرطاجنه و جز آنها را به موحدون داد؛ بدین ترتیب موحدون قدرت خود را بر اسپانیای مسلمان نشین در اندلس گسترش دادند.

درگذشتگان

ابن خشاب؛

ابن سعدون قرطبی؛

ابن قلاقس؛

ابن مردنیش؛

ابن میمون قرطبی؛

ابن نقار؛

بروی؛

عاضد فاطمی؛

عرقله کلبی.

ابن خشاب

ابومحمد، عبداللّه بن احمد بن عبداللّه بن نصر بغدادی، معروف به ابن خشاب. وی شاعر و در بسیاری از علوم مانند تفسیر، حدیث، لغت، ادبیات، نحو، حساب، هندسه، منطق، فلسفه و جز آن چیره دست و ماهر بود. خطی بسیار زیبا داشت. ابن خشاب در زندگی، بی سامان و عنان گسیخته بود و جامه های کهنه بر تن می کرد. بسیار مزاح می نمود. در راه با مردم عادی شطرنج بازی می کرد. عمامه اش تا از چرک سیاه نمی شد و پاره نمی گردید از سر برنمی گرفت. پیش از مرگ، کتاب هایش را بر اهل علم وقف کرد. وی تألیفاتی دارد؛ ازجمله: المرتجل فی شرح الجمل، شرح اللّمع لابن جنی، ردیه ای بر تهذیب الاصلاح تبریزی از کتاب اصلاح المنطق ابن سکیت، الرد علی الحریری فی مقاماته، القصیده البدیعیه الجامعة لشتات الفضائل و الرموزالعلمیة و کتاب های دیگر. وی در اشعار زیر کناره گیری خودش را از مردم چنین توجیه می کند:

«گمنامی برای من لذیذ و گواراست و تلخی آن در کام من شیرین است؛ زیرا مرا از مردم حفظ می کند. من عاشق خویشتنم و غیرتی دارم که مرا باز می دارد معشوق را در دسترس قرار دهم».

وی در 75 سالگی درگذشت. 2

ابن سعدون قرطبی

یحیی بن سعدون بن تمام بن محمد ازدی قرطبی ضیاءالدین از پیشوایان قرائات، علوم قرآن، حدیث و لغت بود. در آغاز جوانی به اندلس کوچ کرد. به اسکندریه رفت و از دانشمندان آن سامان حدیث فرا گرفت و در سال 517ق به بغداد رفت و قرائت های گوناگون قرآن را نزد قاریان آن شهر آموخت؛ سپس به دمشق کوچ کرد و مدتی در آنجا اقامت کرد. پس از چندی به موصل رفت و در آنجا ساکن شد و از موصل به اصفهان رفت. بعد دگربار به موصل بازگشت. مردم از دانش او بهره می بردند و مشایخ زمان خودش از محضر او کسب فیض می کردند. از تألیفات اوست: دلائل الاحکام. وی در 81 سالگی در موصل درگذشت. 3

ابن قلاقس

نصراللّه بن عبداللّه بن مخلوف بن عبدالقوی بن قلاقس لخمی اسکندرانی. در اسکندریه متولد شد و در آنجا پرورش یافت و از استادان آنجا دانش آموخت. یک بار به سیسیل و دو بار به یمن رفت.

وی شاعری ارجمند و از شیوانویسان بزرگ بود. در اشعارش با مهارت از صنایع شعری بهره گرفته و بیشترین گرایش شعری او توصیف طبیعت است. ابن قلاقس نثری زیبا داشت. کتاب الزهرالباسم و