4. تاریخ ابن اثیر، ج11، ص491؛ النجوم الزاهره، ج6، ص93؛ العبر، ج4، ص225؛ البدایة و النهایه، ج12، ص311؛ الاعلام، ج5، ص342.

5. وفیات الاعیان، ج5، ص196؛ النجوم الزاهره، ج6، ص9؛ العبر، ج4، ص235؛ شذرات الذهب، ج4، ص263.

579 ق / 1183 ـ 1184م1

رویدادها

فروپاشی دولت اتابکان شام: صلاح الدین، دولت اتابکان شام را به مصر ملحق می کند.

دولت بیزانسی: درگذشت امپراتور الکسیس کومنن و جانشینی آندرو نیکوس اول.

وقایع نظامی

تهاجم صلاح الدین به قرارگاه های صلیبیان: صلاح الدین بر بیسان و الکرک هجوم می برد؛ سپس بازمی گردد.

درگذشتگان

ابن غانیه (اسحاق)؛

ابله بغدادی؛

بوری ایوبی؛

تقیه ارمنازی؛

موفق بن شوعه.

ابن غانیه (اسحاق)

ابوابراهیم، اسحاق بن محمد بن علی بن یوسف مسوفی همچون نیاکانش به ابن غانیه شهرت داشت. غانیه نام مادربزرگ پدری اش بود. در سال 546ق پس از مرگ پدر، بر جزایر بالیار واقع در مشرق اندلس حکم راند. ولایتعهدی از آن برادر بزرگش، عبداللّه، بود و اسحاق در زمان پدر، او را کشت و برخی گفته اند پس از مرگ پدر، برادرش را کشت و حکومت را از چنگ او بیرون آورد. شیوه پادشاهان را در پیش گرفت. سپاهی و ناوگانی جنگی برای نبرد با رومیان و دفع حملات آنان بیاراست و در سال دو بار به نبرد آنان می رفت. غنیمت و اسارت می گرفت و پیروزمندانه بازمی گشت. در برابر موحدون (بنی عبدالمؤمن) بسیار خوش رفتار و فروتن بود. بخشی از غنایمی که به دست می آورد به آنان پیشکش می کرد تا بدین وسیله از آنان در امان ماند. موحدون، او را به اطاعت و فرمانبری و دعاکردن برای آنان در منابر فرا می خواندند و او به آنان وعده می داد، ولی عمل نمی کرد و در حال نبرد با رومیان کشته شد. 2

ابله بغدادی

ابوعبداللّه، محمدبن بختیاربن عبداللّه. ازآن رو معروف به ابله بغدادی شد که یا در وی بلاهتی بوده، چنان که ابن خلکان گوید یا به دلیل بسیار باهوش بودن او از باب نامگذاری چیزی به ضدّ خود. ابله شاعری با اسلوبی روان و ساده و الفاظی دلنشین و شعرش برای خوانندگی دمساز بود و در انتقال از غزل به مدیحه سرآمد بود؛ مانند این بیتش:

«سوگند یاد می کنم من در عشق ورزی یگانه ام و کمال الدین در بخشش و رادمردی یگانه است».

از اشعار او قصیده ای است که از غزل به مدیحه منتقل شده است و در آن می گوید:

«مرا واگذار با سوزش درونی عشق در رنج و زحمت باشم؛ شخص آزاد کجا و اسیر در بند کجا ! پس از آنکه عشق فرمانروا و راهبرم شد با خود عهد کردم فریب ملامتگران را نخورم. باریک میان خمارچشمی که من پاس او را داشتم، ولی او پاس مرا نداشت من از او فرمان بردم و او نافرمانی کرد. با مژگان خود قلب عاشقان را هدف می گیرد؛ پیکان برنده با مژه های او در کُشندگی برابرند. شکنج و ناز و کرشمه با موهای مشکین و دندان های سیم فام او در روز بدرود، مرا هم واله کرد و هم راهبر شد [که بهبودی من در بوسیدن لبان اوست]. ای ساکنان کوی نعمان (دره ای نزدیک مکه) به گونه های شما گل شقایق سرخ نسبت داده می شود نه به نعمان بن منذر (اشاره ای است به شقایق نعمانی)».

ازجمله ابیات او که ورد زبان هاست:

«اشتیاق و آرزومندی را نمی شناسد مگر کسی که از آن رنج می برد و عشق را نمی شناسد مگر آن که از آن در شکنجه و عذاب است». 3

بوری ایوبی

ابوسعید، بوری بن ایوب بن شاذی بن مروان تاج الملوک مجدالدین. وی برادر صلاح الدین ایوبی است. چون صلاح الدین در سال 579ق حلب را محاصره کرد، بوری زخمی برداشت و مجروح شد و بر اثر آن در 23 سالگی درگذشت. او اشعاری دارد؛ ازجمله:

«ای آن که هنگام خرسندی حیات من است و هنگام خشم مرگ من. آه از آن گل سرخی که بر گونه هایت است و با مشک خالدار شده است. در پلک های تو قدرتی است که بر من ناتوان چیره شده است. شکیبایی را پیشه خود کردم، هرچند اشتیاق سخت مرا به رنج و زحمت انداخته است. باشد که روزی روزگار به اشتباه، دیدار تو را به دست دهد». 4