تجهیز می کند و بر بجایه چیره می شود. نام مرابطون را از خطبه ها می اندازد و خطبه را به نام ناصر لدین اللّه، خلیفه عباسی، می خواند؛ سپس بر شهر «قفصه» 2 چیره می شود و با امیر شرف الدین قراقوش که در سال 568ق به جنگ افریقیه آمده بود و طرابلس را تصرف کرده بود همپیمان می شود.

نبرد موحدون با پرتغال: ابویعقوب یوسف بن عبدالمؤمن، امیر موحدون برای بار دوم دریا را پشت سر می گذارد تا از هجوم پرتغالی ها بر سرزمین های اسلامی جلوگیری کند.

ابویعقوب نخست شنترین، سپس اشبونه را محاصره می کند؛ ولی موفق نمی شود. تیری زهرآلود به او اصابت می کند که بر اثر آن دیری نمی پاید که در می گذرد. پیکرش را به اشبیلیه و از آنجا به تینملل نقل داده و در آنجا در کنار پدرش عبدالمؤمن به خاک سپرده می شود.

تهاجم صلاح الدین به قرارگاه صلیبیان: صلاح الدین الکرک، به نابلس و جنّین حمله می کند. دشمن را می کشد و اسیر می گیرد؛ سپس به سبسیطه می رود و اسیران مسلمان در آنجا را آزاد می کند.

درگذشتگان

ابن ابی المنی؛

ابن عوام؛

رسول غسانی؛

یوسف بن عبدالمؤمن.

ابن ابی المنی

ابوسلیمان، داودبن ابی المنی. وی پزشکی مسیحی بود که در زمان خلفای مصر می زیست و نزد خلفا منزلتی والا داشت. به حرفه پزشکی آگاه و در دو رشته آن، نظری و عملی، ماهر بود و در دیگر علوم نیز برجستگی داشت. اخترشناسی را به خوبی می دانست. گزارش های رسیده از او، سرآمدبودن وی را در پزشکی و اخترشناسی نشان می دهد. 3

ابن عوام

ابوزکریا، یحیی بن محمد بن احمدبن عوام اشبیلی دانشمند اندلسی با نگارش کتاب الفلاحه مشهور شد. این کتاب به دو زبان اسپانیا و فرانسه برگردانده شده است. بیشتر بخش های این کتاب در کشاورزی است و اندکی به دامداری پرداخته شده است و رساله ای به نام تربیه الکرمه (پرورش تاک) دارد. به طور دقیق تاریخ وفاتش مشخص
نیست. به گمان بیشتر در اواخر قرن دوازدهم میلادی درگذشته باشد و ما بر اساس کتاب الاعلام درگذشت او را در سال 580ق تخمین زده ایم. 4

رسول غسانی

محمدبن هارون بن ابوالفتح نواده جبله بن ایهم غسانی. وی نیای امرای بنی رسول، حاکمان یمن، است. نیاکان او در سرزمین ترکمنستان سکونت داشتند و چون رسول برآمد، ناصر لدین اللّه خلیفه عباسی، او را نزد خود بخواند و او را به نمایندگی به شام و مصر به مأموریتی فرستاد؛ ازاین رو به رسول ملقب شد. وی با خاندان خود از عراق به شام و از آنجا به مصر رفت. رسول فردی بزرگوار و بلند همت بود و در حدود سال 580ق درگذشت. 5

یوسف بن عبدالمؤمن

ابویعقوب، یوسف بن عبدالمؤمن بن علی بن عبدالمؤمن، امیر موحدون در مغرب پس از مرگ پدرش، عبدالمؤمن، در سال 558ق برای پادشاهی با او بیعت کردند. وی در اشبیلیه اقامت داشت و با مردم آنجا خوش رفتار بود. پرچم جهاد را برافراشت. دولت او سامان یافت. همه تحت فرمان او بودند. مرزهای اندلس را استوار کرد و برای دفاع از آن نیروهای بسیار گماشت. رزمندگانی در دیگر شهرها آراست و به سامان دادن آنها پرداخت و خود به مراکش بازگشت. در سال 579ق آهنگ جنگ با اسپانیا کرد و از دریا به قصد اندلس عبور کرد. شهر شنترین را محاصره کرد. از پاسداران شهر زخمی برداشت. در راه بازگشت به مغرب در نزدیکی جزیره خضرا درگذشت. پیکر او را به تینملل مغرب حمل کردند و در کنار قبر پدر به خاک سپردند. وی فقیه، حافظ و به فلسفه و حکمت بیشتر از ادبیات اهتمام می ورزید. دانشمندانی چون ابوبکر محمدبن طفیل، ابوبکربن صایغ معروف به ابن ماجه و ابوالولیدبن رشد مصاحب او بودند. 6

پی نوشت ها:

[1] جمعه اول محرم 580ق / 13 آوریل 1184م؛ سه شنبه 28 رمضان 580ق / اول ژانویه 1185م.

[2] شهر کوچکی در مغرب است (معجم البلدان، ج4، ص382).

[3] طبقات الاطباء، ص587.

[4] الاعلام، ج9، ص208؛ دایره المعارف الاسلامیه، ذیل «ابن عوام».

[5] الاعلام، ج7، ص352.

[6] تاریخ ابن اثیر، ج 11، ص 505؛ العبر، ج 4، ص 239؛ النجوم الزاهره، ج 6، ص 93؛ شذرات الذهب، ج5، ص264؛ الاعلام، ج9، ص318؛ الاستقصاء، ج 2، ص149 ـ 158.