فلسفه کاملاً آشنابود. کتاب الصفوه را تألیف کرد و همه موارد پزشکی، نظری و کاربردی را در آن گرد آورد و در آخر فصلی در باب «ختنه» به آن افزود. وی در بغداد درگذشت. 3

پی نوشت ها:

[1] پنج شنبه اول محرم 591ق / 15دسامبر 1194م؛ یکشنبه 18 محرم 591ق / اول ژانویه 1195م.

[2] طبقات الاطباء، ص572؛ شذرات الذهب، ج4، ص309؛ الاعلام، ج4، ص242.

[3] طبقات الاطباء، ص406؛ اخبارالحکماء، ص145؛ ابن العبری، ص416.

592 ق / 1195 ـ 1196م1

رویدادها

مغرب، دولت بنی مرین: تأسیس این دولت به رهبری ابومحمد عبدالحق مرینی.

مصر، تصمیم عزیز عثمان بر تخریب اهرام: ملک عزیز عثمان تصمیم گرفت دو هرم بزرگ را تخریب و سنگ های آن را برای حصار دمیاط ببرند که به او گفتند مخارج نقل و انتقال آن بسیار و فایده آن کمتر است و او از نظر خود برگشت؛ ولی تصمیم گرفت هرم کوچک را برای اخراج گنج های زیر آن تخریب کند و کارگران چند ماهی به تخریب آن مشغول بودند؛ ولی خسته شدند و آن را رها کردند.

آبادانی: یعقوب بن یوسف، امیر موحدون، مسجد اشبیلیه را که پدرش در سال 572 ق بنا کرده و قبل از اتمام، درگذشته بود، تکمیل کرد.

بلایای طبیعی: وجود قحطی و گرسنگی در مصر و به جاگذاشتن مردگان در خیابان ها.

درگذشتگان

ابن حاجب؛

ابن دهان فرضی؛

ابن مضاء قرطبی؛

ابن معلم هرثی؛

قاضی خان.

ابن حاجب

مهذّب الدین ابن حاجب. پزشکی سرشناس، ریاضیدانی ماهر و ادیبی لغت شناس بود. در دمشق پرورش یافت و پزشکی را در دمشق نزد پزشکان زمان خود آموخت. به طوس سفر کرد و نزد شرف الدین طوسی حکمت و علوم ریاضی آموخت و در هندسه و در ساعت سازی مهارت یافت و در مسجد دمشق مسئول ساعت ها بود. در بیمارستان بزرگ که ملک عادل نورالدین محمودبن زنگی ساخته
بود به پزشکی مشغول بود. سپس به خدمت تقی الدین عمر ایوبی حاکم حماة درآمد و در خدمت او بود تا سال 587ق که درگذشت. پس از آن به دمشق بازگشت و به مصر رفت و به خدمت صلاح الدین ایوبی درآمد و در خدمت او بود تا اینکه او هم در سال 589ق درگذشت. پس از آن به حماة آمد و حدود دو سال در خدمت ملک منصور محمدبن تقی الدین عمر بود که در آنجا درگذشت. 2

ابن دهان فرضی

محمدبن علی بن شعیب، فخرالدین بغدادی فرضی معروف به ابن دهان. از بغداد تغییر مکان داد و به موصل، سپس به میافارقین و پس از آن به مصر رفت و در آخر ساکن دمشق شد. به حساب، لغت و تاریخ آشنا بود و اشعار خوب دارد. از تألیفات او تقویم النظر است که در فقه مذاهب اربعه است. در آخر کتاب جدول، سال درگذشت برخی از صحابه، پیشوایان و فقیهان آمده است و تألیف دیگر او غریب الحدیث است. به یکی از مسئولان که از بیماری بهبودی یافته بود، نوشت:

«مردم برای بهبودی تو روزه نذر کردند؛ ولی من به تنهایی نذر کردم افطار کنم. زیرا می دانستم وقتی تو خوب شوی آن روز عید است و روزی که عید است نمی شود روزه گرفت، هرچند روزه نذری باشد». 3

ابن مضاء قرطبی

ابوالعباس، احمدبن عبدالرحمن بن محمدبن مضاءبن عمیر لخمی قرطبی. آگاه به پزشکی، هندسه، حساب، فقه و نحو بود و شعر هم دارد. اصل او از سیدونیه و زادگاهش قرطبه بود. در فاس و بجایه و سپس در سال 587ق در مراکش به قضاوت پرداخت و سپس از قضاوت کنار گذاشته شد و به اندلس بازگشت و در اشبیلیه در 81 سالگی درگذشت. تألیفاتی دارد؛ ازجمله: تنزیه القرآن عما لایلیق من البیان، المشرق فی علوم المنطق و الرّد علی النحاة. 4

ابن معلم هرثی

ابوالغنایم، نجم الدین محمدبن علی بن فارس هرثی (منسوب به هرث در نزدیکی واسط در عراق) با عشق علی [علیه السلام] و منش صوفیانه پرورش یافت. شاعری با سبک روان و شعرش بیشتر غزل و نسیب بود و در 92 سالگی درگذشت. قصیده ای دارد که در آن تصوف را با حماسه و شور در می آمیزد:

«دوستان سفرکرده مرا به من بازگردانید؛ خانه نیست خانه ای که کسی در آن سکونت ندارد. شما در آن وادی محبوبی دست نیافتنی دارید که بلندای چمان او با شاخه بیدشانه به شانه می زند. در اولین