پنج هزار دینار بخشید تا این سمت را به دست آورد. امیر همه پول را نزد سلطان عزیز عثمان که بسیار به پول نیاز داشت آورد و ماجرا را به او گفت. عزیز مدتی سر به زیر انداخت؛ سپس سر بلند کرد و گفت: این پول را به صاحبش بازگردان و به او بگو چنین کاری را هرگز تکرار مکن و او را متوجه کن اگر من این پول را از او بگیرم، در واقع مردم اسکندریه را به او فروخته ام و چنین کاری را هرگز نخواهم کرد. چون سلطنت در سال 596ق به الملک العادل رسید، او را تحت فشار قرار داد و اموال بسیاری از او گرفت و برادرش قاضی فاضل با او قطع رابطه کرد و نزد مردم حال و روز بدی پیدا کرد و باعث شد شغلش را از دست بدهد. 6

آموری لوزینیانی (

Amoury de Lusignon)

آموری پادشاه قبرس بود؛ سپس با ازدواج با ایزابلا، دختر آموری اول، پادشاه بیت المقدس [نیز] شد. تلاش کرد تا بیت المقدس را باز پس گیرد؛ ولی موفق نشد. در 61 سالگی درگذشت. 7

قطّاع (ابوالحسن)

ابوالحسن، جعفربن محمد قطاع، سدیدالدین بغدادی، وی مهندس بود و در دیوان مهندسی ساختمان مشغول به کار بود. وی با منطق آشنا بود و از علوم اوایل (یونانی) و مکاتب و مذاهب آگاهی داشت. در بغداد درگذشت و بیش از هفتاد سال داشت. 8

نفیس قطرسی

ابوالعباس، احمدبن عبدالغنی بن احمد قطرسی (منسوب به جدش قطرس) معروف به نفیس. در مصر به دنیا آمد و چون بزرگ شد به سفر پرداخت و از راه شعر کسب درآمد می کرد. با فقه و با علوم اوایل آشنایی داشت. اشعارش روان و شیرین است. در نسیب چنین گوید:

«به محبوب بگو چه بسیار طولانی روی برتافتی و تصمیم گرفتی مرا قربانی خودت کنی. گرچه تو پیمان شکستی، من بر پیمان خود باقی ام. ای لب و دندان دوست ! چون خنکای دهانت را چشیدم، درونم را آتش زدی. آیا می پنداری شاخه درخت بان برای من تازگی دارد پس از آنکه سرو قد تو را دیده ام ؟ و آیا فکر می کنی سیب، چشمان مرا می رباید پس از آنکه سیب زنخدان تو را مشاهده کرده ام ؟ سوگند به آنکه عشق را مولای من قرار داد و من برده تو شدم، چنین نیست و نخواهد بود».

وی در شهر قوص و در هفتاد سالگی درگذشت. 9

پی نوشت ها:

[1] چهارشنبه اول محرم 602ق / 17 اوت 1205م؛ یکشنبه 20جمادی الاول 602ق / اول ژانویه 1206م.

[2] طبقات الاطباء، ص528؛ دایره المعارف الاسلامیه، ج1، ص303.

[3] طبقات الاطباء، ص630؛ فوات الوفیات، ج2، ص35؛ دایره المعارف الاسلامیه، ذیل «جیّانی».

[4] الاعلام، ج2، ص221.

[5] تاریخ الاسلام فی الهند، ص99ـ104؛ تاریخ ابن اثیر، ج12، ص212ـ216؛ النجوم الزاهره، ج6، ص191؛ العبر، ج5، ص4.

[6] مقریزی، السلوک، ج1، ص127؛ النجوم الزاهره، ج6، ص128؛ ابن واصل، مفرّج الکروب، ج3، ص84.

[7] موسوعة لاروس، ذیل «آموری لوزینیانی»؛ زوئه الدنبورگ، جنگ های صلیبی (به زبان فرانسه) ص409 به بعد.

[8] اخبارالحکماء، ص109؛ الاعلام، ج2، ص124.

[9] وفیات الاعیان، ج1، ص164؛ الوافی بالوفیات، ج7، ص72؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج3، ص439؛ الاعلام، ج1، ص147.

603 ق / 1206 ـ 1207م1

رویدادها

تونس و بنی حفص: محمد ناصربن یعقوب منصور سلطان موحدون، ابومحمد عبدالواحدبن ابی حفص عمر را نایب خود در تونس قرار می دهد.

دانشگاه ها: تأسیس دانشگاه بلنسیه.

وقایع نظامی

انطاکیه: غیاث الدین کیخسرو حاکم قونیه بر انطاکیه دست می یابد؛ ولی صلیبیان آن را از او باز پس می گیرند.

درگذشتگان

ابن رزاز جزری.

ابن رزاز جزری

ابوالمعزبن اسماعیل بن رزاز جزری از کارشناسان علم الحیل (مکانیک) بود و با کتاب الحیل او الجامع بین العلم و العمل نامور شد. این کتاب را برای ملک صالح ابوالفتح قراارسلان حاکم دیاربکر تألیف کرد و با این تألیف به مقام مخترعان بزرگ مکانیک نایل آمد. ظرفی را برای پادشاه ساخت که با حرکت دادن، آب از آن می ریخت تا پادشاه وضو بگیرد و ساعتی آبی ساخت که عقربه های آن وقت را نشان می داد. کتاب های او به لاتین و دیگر زبان ها ترجمه شد و نقش بزرگی در گرایش به ساخت وسایل و تجهیزاتی داشت که تکنولوژی جدید از آن پدیدار گشت. 2

پی نوشت ها:

[1] دوشنبه اول محرم 603ق / 7 اوت 1206م؛ دوشنبه 30 جمادی الاول 603ق / اول ژانویه 1207م.

[2] آرنولد، تراث الاسلام، ص491؛ موسوعة المعرفه، ج17 و 18، ص3440.