هرگز به شهادت، وساطت و امانت نزدیک مشو. تا به شهادت زور، گزافه گویی و خیانت متهم نشوی». 5

ستّ الکتبه

امّ عبدالغنی نعمه بنت علی بن یحیی بن طراح، پیرزنی اهل دمشق و عالم به حدیث از جدش بود. وی یحیی، روایت کرده و حافظ ابن عساکر از او (ستّ) روایت کرده و به او اجازه روایت داده است. در دمشق و در 86 سالگی درگذشت. 6

موفق الدین سلمی

عبدالعزیزبن عبدالجباربن ابی محمد سلمی دمشقی، موفق الدین. در ابتدا فقیه بود؛ سپس به پزشکی روی آورد و در آن مهارت یافت و از پزشکان ممتاز گشت.

درسی عمومی برای شاگردان و دانشجویان رشته پزشکی داشت. در بیمارستان بزرگی که الملک العادل نورالدین بن محمود آن را تأسیس کرده بود، اشتغال داشت. پسرش، سعدالدین، جانشین پدر در حرفه پزشکی شد. 7

پی نوشت ها:

[1] جمعه اول محرم 604ق / 27 جولای 1207م؛ سه شنبه 11 جمادی الثانی 604ق / اول ژانویه 1208م.

[2] وفیات الاعیان، ج3، ص395؛ شذرات الذهب، ج5، ص13؛ العبر، ج5، ص11؛ شوقی ضیف، ج6، ص640؛ زیدان، تاریخ آداب اللغه العربیه، ج3، ص20؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج3، ص440؛ الاعلام، ج5، ص150؛ دایره المعارف الاسلامیه، ذیل «ابن الساعاتی علی».

[3] منسوب به بلی قبیله ای از عرب است.

[4] تاریخ الفکر الاندلسی، ص 179؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج5، ص 574؛ الاعلام، ج9، ص327.

[5] نفح الطیب، ج4، ص275؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج8، ص570؛ الاعلام، ج8، ص271.

[6] شذرات الذهب، ج5، ص12؛ العبر، ج5، ص10؛ الاعلام، ج9، ص11.

[7] طبقات الاطباء، ص671.

605 ق / 1208 ـ 1209م1

رویدادها

دولت ممالیک در هند: پس از قتل شهاب الدین غوری در سال 602ق، قطب الدین ایبک اختیار دولت مسلمانان هند را در دست گرفت و دولت ممالیک در هند تأسیس شد و تا سال 689ق در عهد آخرین پادشاه کیومرث شمس الدین ادامه یافت؛ سپس دولت خلجی به رهبری فیروزشاه جلال الدین جای آن را گرفت.

بلایای طبیعی: زلزله شدید در نیشابور که چند روز ادامه داشت و مردم بسیاری زیر آوار جان دادند.

وقایع نظامی

جنگ میان خوارزمیان و غوریان، پایان دولت غوریان: علاءالدین محمد خوارزمشاه پس از بازگشت به کشور خود و نجات یافتن از دست ختاییان، سپاهی بزرگ آراست و به سرزمین غوریان رفت و آن را از دست پادشاه غیاث الدین محمودبن شهاب الدین محمدبن سام درآورد. پادشاه و برادرش را دستگیر کرد و دستور به قتل آنان داد. بدین سان دولت غوریان زوال یافت و به مملکت خوارزمشاه ضمیمه گشت.

خوارزمشاه سپس به سوی ماوراءالنهر رفت و با ختاییان جنگید و آنان را از سرزمین خود راند و خود بر آن حاکم گشت.

درگذشتگان

اسعد محلّی؛

سنجرشاه بن غازی؛

فخرالدین رازی.

اسعد محلّی

وی یعقوب بن اسحاق محلّی، پزشک مصری یهودی و از مردم المحلّه بود. در قاهره دانش آموخت و به دمشق نقل مکان کرد و در آنجا مدت کمی اقامت گزید و به قاهره بازگشت و در آنجا درگذشت.

تألیفاتی دارد؛ ازجمله: مقالة فی قوانین طبّیه، المنزه فی حلّ ماوقع من ادراک البصر فی المرایا من الشبه، کتابی در طبیعت دمشق و توصیف دمشق و تفاوت آن با مصر، و نیز کتابی در سؤالات پزشکی و پاسخ آنها و جز این تألیفات داشت. وی در حرفه پزشکی نامور و در درمان و معالجه کارآمد بود. 2

سنجرشاه بن غازی

سنجرشاه بن غازی بن مودودبن زنگی بن آق سنقر، حاکم جزیره ابن عمر. وی پسرعموی نورالدین محمود، حاکم حلب و دمشق، بود. بدسیرت، ستمگر، دغلکارو روباه صفت بود و با رعیت رفتار ناشایست داشت. اموال مردم را می گرفت و آنان را به قتل می رساند و از بریدن دست و پا، زبان و گوش و بینی و تراشیدن ریش ابا نداشت. در دوران خود نادانان را به کار گرفت و بازار اشرار و سخن چینان نزد او رونق یافت. کشور ویران و مردم پراکنده شدند و خداوند، نزدیک ترین کس، یعنی پسرش غازی را بر او مسلط کرد و پس از ضربات چندی که بر او وارد کرد، او را کشت و سرش را از تن جدا کرد