13 هـ ) به سال 13 هـ به خلافت رسید.7 عمر مدت ده سال خلیفه بود8 و در این دوره مناطق شام، عراق، مدائن، قدس، مصر و الجزیره فتح شد. ساختن شهرهای کوفه و بصره، رواج تاریخ هجری، بنای بیت المال و تأسیس دیوان هایی به سبک ایران مربوط به این دوران است.9 شایان ذکر است که او بدعت هایی چند را در تاریخ اسلام بنیان گذاشت مثل نهی از متعه حج و متعة النساء10 و صلاة تراویح.11 کتاب مسند عمر بن خطاب که ابوبکر احمد بن سلمان نجاد آن را جمع آوری کرده، منسوب به اوست.12 وی در سال 23 هـ به دست غلام مغیرة بن شعبه به نام فیروز فارسی به قتل رسید.13

پی نوشت ها

[1] ـ الاستیعاب 3/1144.
[2] ــ الاصابه 4/279.
[3] ــ تاریخ الاسلام 3/253.
[4] ــ الاستیعاب 3/1145.
[5] ــ الطبقات الکبری 3/266.
[6] ــ تاریخ الطبری 3/266.
[7] ــ الطبقات الکبری 3/267 و 269 اسد الغابه 4/54.
[8] ــ اسد الغابه 4/77.
[9] ــ تاریخ الطبری 4/209 و 214 و الاعلام 455.
[10] ــ الغدیر 6/209.
[11] ــ النصّ و الاجتهاد 216.
[12] ــ کشف الظنون 2/1684.
[13] ــ تاریخ الطبری 4/190.*

دیگر منابع: البدایة و النهایه 7/130 العبر 1/20 صفوة الصفوه 1/141 الکامل فی التاریخ 3/53 الاعلام 5/45 کشف الظنون 2/1684 لغت نامه دهخدا10/14418.

عمر ـ کلبی (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

ابوحفص عمر بن ابان کلبی کوفی کلیبی.

اهل کوفه بود1 و در شمار اصحاب امام صادق(علیه السلام) یاد شده2 و از امام باقر،3 امام صادق و امام کاظم(علیهم السلام)4 روایت نموده است. همچنین از ضریس نکاسی5 و جابر بن یزید6 روایت کرده است و افرادی همچون عباس بن عامر قصبانی،7 حسن بن محمد بن سماعه،8 فضالة بن ایوب،9 علی بن حکم، حسن بن علی الوشاء، جعفر بن بشیر و خلف بن حماد10 از وی روایت کرده اند. وی محدثی امامی و مورد اعتماد رجالیون است و دارای کتابی بوده است که عباس بن عامر آن را نقل کرده است11 و در برخی از منابع از آن به کتاب الحدیث یاد شده است.12

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2 / 129.
[2] ــ رجال الطوسی 252.
[3] ــ الکافی 1/222.
[4] ــ رجال النجاشی 1/115 و 2/129.
[5] ــ تنقیح المقال 2 / 339.
[6] ــ مستدرکات علم رجال الحدیث 6 / 69.
[7] ــ جامع الرواة 1 / 629.
[8] ــ الفهرست (طوسی) 114.
[9] ــ تنقیح المقال 2 / 339.
[10] ــ جامع الرواة 1 / 629.
[11] ــ رجال النجاشی 2 / 129 خلاصة الاقوال 120.
[12] ــ الذریعه 6 / 354.*

دیگر منابع: قاموس الرجال 7/174 معجم رجال الحدیث 13/10 الوجیزه 77.

عمر ـ مخزومی (23 ـ 93 هـ )

ابوحفص عمر بن عبدالله بن عمر قریشی مخزومی.

شب چهارشنبه 26 ذی حجه سال 23 به دنیا آمد.1 در مکه رشد نمود و سپس به مدینه رفته، اقامت گزید.2 او شاعری غزل سرا، بنام،3 روان گوی و بلیغ توصیف شده و از طبقه جریر و فرزدق بود. گویند که در میان قریش، شاعری برتر از وی نبود.4 وی عبدالملک بن مروان را مدح کرد و از این راه ثروتی هنگفت به دست آورد.5 همچنین به کوفه سفری داشته و عبدالله بن هلال از وی پذیرایی کرده است.6 عمر از سعید بن مسیب روایت کرده است، چنان که مصعب بن شیبه و عطاف بن خالد از وی روایت نقل کرده اند.7 حکایت های بسیار از عمر در مورد تشبیب زنان نقل شده است.8 دیوان شعر اثر اوست.9 ابوحفص در سال 93 هـ در جنگی دریایی شرکت کرد و کشتی آنها آتش گرفت و او با همراهانش غرق شد.10 در منابعی آمده که عمر بن عبدالعزیز (خلافت 99 ـ 101 هـ ) وی را به دهلک تبعید کرد11 و در سال 103 هـ درگذشت.12

پی نوشت ها

[1] ـ شذرات الذهب 1/101.
[2] ــ تاریخ التراث العربی 3 / 2 / 162.
[3] ــ طبقات فحول الشعراء 2/648.
[4] ــ الاعلام 5/62.
[5] ــ سیر اعلام النبلاء 5/150.
[6] ــ الاغانی 1/153.
[7] ــ سیر اعلام النبلاء 5/150.
[8] ــ الاغانی 1/190 به بعد.
[9] ــ کشف الظنون 5/779.
[10] ــ سیر اعلام النبلاء 4/379.
[11] ــ الاعلام 5/52.
[12] ــ تاریخ التراث العربی 3 / 2 / 162.*

دیگر منابع: معجم المؤلفین 7/294 البدایة و النهایه 9/92 العقد الفرید 3/271 سمط اللآلی 1/134 خزانة الادب 1/240.

عمر ـ مرورودی (م قرن سوم هجری)

عمر بن محمد بن خالد، ابن خالد مرورودی.

از نوادگان خالد، منجم عهد مأمون عباسی (خلافت 198 ـ 218 هـ ) بود.1 عمر بن محمد خود نیز از منجمان و رصدکنندگان دوره اسلامی است و از فاضلان این عرصه به شمار می رود. او در این زمینه تألیفات با ارزشی به نام های تعدیل الکواکب و صنعة الاسطرلاب