برخی ضعیف دانسته اند.9 او دارای کتاب الحدیث بوده10 که شریف بن سابق آن را روایت کرده است.11

پی نوشت ها

[1] ـ قاموس الرجال 7/317.
[2] ــ رجال النجاشی 2/170.
[3] ــ رجال البرقی 34 رجال ابن داود 271.
[4] ــ خلاصة الاقوال 246.
[5] ــ الفهرست (طوسی) 125.
[6] ــ معجم رجال الحدیث 13/279.
[7] ــ رجال النجاشی 2/170 الفهرست (طوسی) 125.
[8] ــ الوجیزه 81.
[9] ــ خلاصة الاقوال 246 قاموس الرجال 7/317. 10 ـ الذریعه 6/357.
[11] ــ تنقیح المقال 2/6.

دیگر منابع: معالم العلماء 91 دائرة المعارف الشیعیة العامه 14/158.

فضل ـ خبری (م 264هـ )

ابوعبدالله فضل بن حمّاد خبری فارسی.

از زندگی نامه او اطلاع چندانی در دست نیست. گفته اند که از مردمان «خبر» از توابع شیراز بود و از کسانی چون سعید بن ابی مریم و سعید بن عفیر حدیث شنیده و روایت کرده است.1 وی از دانشمندان سرشناس و پرکار روزگار خویش به شمار می رفت و در راستای کسب دانش و تحصیلات مسافرت هایی از جمله به شام داشته و همراه یعقوب بن سفیان بوده است و در آنجا به جمع آوری احادیث و نوشتن آنها پرداخته است.2 ابوبکر بن عبدان شیرازی3 و ابوبکر بن عبدالله بن ابی داود سجستانی از او حدیث شنیده و روایت کرده اند.4 رجال نویسان او را از محدثان مورد اعتماد، حافظ و با ورع توصیف کرده اند.5 المسند الکبیر اثر اوست.6 فارسی در سال 264هـ درگذشت.7

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 2/318.
[2] ــ اللباب فی تهذیب الانساب 1/418.
[3] ــ تاریخ الاسلام 20/414.
[4] ــ المؤتلف و المختلف (دارقطنی) 2/954.
[5] ــ الانساب 2/319.
[6] ــ الاکمال 3/51.
[7] ــ اللباب فی تهذیب الانساب 1/418.*

دیگر منابع: هدیة العارفین 1/818 معجم المؤلفین 8/67 معجم البلدان 2/344 توضیح المشتبه 2/486.

فضل ـ ختلی (م 298هـ )

ابوبرزه فضل بن محمد بن عبدالحمید بن ترک بن واسع حاسب ختلی.

در بغداد به دنیا آمد و پس از طی دوران کودکی، به کسب علم روی آورد و از کسانی چون احمد بن عبدالله بن یونس، یحیی حمّانی، ثابت بن موسی و محمد بن سماعه دانش آموخته و روایت کرده است.1 وی علاوه بر تبحر در حدیث، از ریاضی دانان معروف زمان خویش بود2 و فردی مورد اعتماد و موجّه به شمار می رفت. افرادی مانند عبدالباقی بن قانع، عبدالله بن ابراهیم بن ایوب بن ماسی و احمد بن محمد بن یوسف سقطی از وی روایت کرده و مطالبی نقل نموده اند.3 ابوبرزه همسایه ابراهیم دیزج کسی که متوکل (خلافت 232 ـ 247هـ ) دستور تخریب مرقد امام حسین(علیه السلام)را به او داد، بود و در حال احتضار بر بالین او حاضر شد و ماجرایی را از او نقل می کند.4 وی درسال 298هـ در بغداد از دنیا رفت. کتاب های المعاملات و المساحه تألیف اوست.5

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 22/227 تاریخ بغداد 12/373.
[2] ــ تاریخ الحکماء 254.
[3] ــ تاریخ بغداد 12/373.
[4] ــ الامالی (طوسی) 327.
[5] ــ الفهرست (الندیم) 339.*

دیگر منابع: فوائد العراقیین 89 تاریخ مدینة دمشق 1/222 الکامل 8/62 المنتظم 13/43 معجم المؤلفین 3/41 و 8/71 لغت نامه دهخدا 1/3300 هدیة العارفین 1/819 .

فضل ـ خزاعی (م 236هـ )

ابوعلی فضل بن غانم خزاعی مروزی بغدادی.

از محدثان و فقهای برجسته و حنفیه1 اهل بغداد2 و بنا بر نقلی، از مردمان مرو بود3 و در بغداد سکونت داشت.4 او از اصحاب ابویوسف قاضی بود5 و از بزرگانی چون مالک بن انس و سلیمان بن بلال حدیث شنیده و روایت کرده است.6 کسانی نیز از شاگردان او بوده و از وی روایاتی را نقل کرده اند که از آن میان افرادی چون محمد بن یحیی مروزی و ابوالقاسم بغوی را می توان نام برد. او علاوه بر جایگاه علمی که از آن برخوردار بود، از مشاغل و مناصب سیاسی و حکومتی نیز به دور نبود. وی در سال 198هـ به مصر مسافرت کرد و از سوی امیر و حاکم وقت مصر، مطلب بن عبدالله به سمت قضاوت آنجا منصوب شد و یک سال بعد از آن عزل گردید و سپس مصر را ترک کرد.7 زمانی نیز از سوی هارون الرشید (خلافت 170 ـ 193هـ ) به قضاوت ری اشتغال داشت.8 می گویند که وی دارای محاسنی بسیار بلند بوده و به اقامه نماز جمعه می پرداخت.9 فضل دارای تألیفی در