3 ـ رجال (النجاشی) 1 / 189. 4 ـ رجال (الطوسی) 466. 5 ـ طبقات اعلام الشیعه 1 / 115. 6 ـ رجال (الطوسی) 466. 7 ـ الغیبة (الطوسی) 309 و 321. 8 ـ رجال (النجاشی) 1 / 189 و 2 / 89. 9 ـ لسان المیزان 2 / 306. 10 ـ امل الآمل 2 / 98. 1
[1] ـ الغیبه (الطوسی) 371.

دیگر منابع: جامع الرواة 1 / 248؛ الوجیزه 64؛ قاموس الرجال 3 / 305؛ نقدالرجال 2 / 107؛ معجم رجال الحدیث 6 / 44؛ مستدرکات علم رجال الحدیث 3 / 162؛ هدایه المحدثین 195؛ تنقیح المقال 1 / 338؛ اعیان الشیعه 6 / 116؛ لغت نامه دهخدا 2 / 293.

محمود هیئتی

حسین ـ قمی

حسین ـ قمی (م. اواخر قرن 4ق)

ابوعبداللّه حسین بن حسن بن محمد بن موسی بن بابویه قمی شیخ

شیخ طوسی او را در ردیف کسانی آورده که از امامان علیهم السلام روایتی ندارند. وی از دایی خود علی بن حسین بن بابویه، محمدبن حسن بن ولید و علی بن محمد ماجیلویه روایت کرده است. علمای رجال، او را محدثی فاضل و فقیه دانسته اند. کسانی چون جعفربن علی بن احمد قمی، محمدبن احمدبن سنان و محمدبن علی صلبیه از او روایت کرده اند. 1 برخی از علمای اهل سنّت نیز او را محدثی ثقه دانسته اند. 2 ابوعبداللّه از دوستان و بستگان شیخ صدوق (م. 381ق) بوده است. حسین بن بابویه از بزرگان خاندان ابن بابویه به شمار می رفت. 3 او دارای کتاب الفهرست بوده4 که آغابزرگ طهرانی با عنوان رجال السیدحسین از آن یاد کرده است. 5

پی نوشت ها

[1] ـ رجال (الطوسی) 469. 2 ـ لسان المیزان 2 / 279. 3 ـ طبقات اعلام الشیعه 1 / 110. 4 ـ رجال (النجاشی) 1 / 382. 5 ـ الذریعه 10 / 112.

دیگر منابع: رجال (ابن داوود) 123؛ نقدالرجال 103؛ مجمع الرجال 3 / 7؛ ریاض العلماء 2 / 47؛ تنقیح المقال 1 / 325؛ قاموس الرجال 3 / 277؛ جامع الرواة 1 / 236؛ منهج المقال 112.

رضا جعفری نوقاب

حسین ـ کاتب

حسین ـ کاتب (حیات پیش از 385ق)

ابواحمد حسین بن اسحاق بن ابراهیم کاتب بغدادی ملقب به ابن کرنیت

وی در بغداد به دنیا آمد و با مقتدر و راضی باللّه عباسی معاصر بود. ابن کرنیت در بغداد تدریس می کرد و از شاگردانش می توان به
حسن بن عاشور و متی بن یونس اشاره کرد. او را متکلم و پزشک عرب1 و در نهایت فضل و معرفت دانسته اند. او با علوم طبیعیه قدیم آشنایی داشت و پیرو فلاسفه طبیعیون بود2 از ادبیات بهره وافر داشت. 3 ابواحمد قبل از سال 385 هجری زنده بود. 4 آثارش او عبارت اند از مقالة فی الاجناس والانواع، الرد علی ابی الحسن ثابت بن قره فی نفیه وجوب وجود سکونین بین کل حرکتین متضادین (متساویین)، تفسیر مقاله اول و چهارم از کتاب السماع الطبیعی، 5 کیف یُعلم ما مضی من النهار قبل الارتفاع. 6 الندیم این کتاب اخیر را کیف یعلم ما مضی من النهار من ساعة من قبل الارتفاع المفروض نامیده و آن را متعلق به ابوالحسن، پدر ابو احمد دانسته است. 7

پی نوشت ها

[1] ـ فرهنگ زندگی نامه ها 1 / 683. 2 ـ الفهرست (الندیم) 321. 3 ـ ریحانه الادب 8 / 169. 4 ـ معجم المؤلفین 3 / 314. 5 ـ الفهرست (الندیم) 311 و 321. 6 ـ تاریخ الحکما 169. 7 ـ الفهرست 332.

دیگر منابع: عیون الانباء فی طبقات الاطباء 317؛ الوافی بالوفیات 12 / 341؛ لغت نامه دهخدا 1 / 303.

سیدمهدی حسینی عربی

حسین ـ کاتب

حسین ـ کاتب (م. قرن 4ق)

ابوعبداللّه حسین بن قاسم بن محمّدبن ایّوب کاتب کوفی

نجاشی پدر وی را از بزرگان شیعه دانسته؛ اما در جرح و تعدیل خود وی چیزی بیان نکرده است. 1 ابن غضائری پدرش را از بزرگان شیعه به شمار می آورد؛ ولی معتقد است که روایتی از امامان علیهم السلام ندارد و درباره خود وی می گوید: علمای رجال، او را محدثی ضعیف دانسته اند؛ اما من وی را محدثی ثقه می دانم. 2 برخی حسین بن قاسم بن محمد را با حسن بن قاسم از اصحاب امام کاظم و امام رضا علیهم السلام یکی دانسته اند؛ درحالی که مرحوم خویی آن دو را دو نفر دانسته و گفته است چطور ممکن است ابوطالب انباری (م. 356ق) از او روایت کند؛ حال آنکه او از اصحاب امام کاظم و امام رضا علیهم السلام باشد. 3 وی دارای آثاری چون اسماء امیرالمؤمنین علیه السلام من القرآن و التوحید بوده که ابوطالب انباری از آنها روایت کرده است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ رجال (النجاشی) 1 / 187. 2 ـ تنقیح المقال 1 / 340. 3 ـ معجم رجال الحدیث 6 / 64. 4 ـ رجال (النجاشی) 1 / 187.