دیگر منابع: معالم العلماء 42؛ نقدالرجال 109؛ الذریعه 4 / 478؛ اعیان الشیعه 6 / 134؛ دایره المعارف الشیعیه العامة 8 / 318؛ لغت نامه دهخدا 6 / 7963.

رضا جعفر نوقاب

حسین ـ کلابی

حسین ـ کلابی (م. 374ق)

ابوعبداللّه حسین بن عبدالرحیم بن ولید کلابی زلازلی ملقب به ابن ابی زلازل

وی از قبیله بنوجعفربن کلاب بود. از افرادی چون حسن بن جوصا، ابوبکر خرائطی، ابوالقاسم زجاجی و ابومعد عدنان بن احمدبن طولون روایت کرد. 1 کلابی فردی ادیب، شاعر و کاتب بود. او کتاب خود به نام انواع الاسجاع را در سال 343 هجری آغاز کرد و در آن از استادان خود و دیگران روایت کرد2 و نیز تاریخ عرب را به صورت سجع درآورد. در تاریخ درگذشت ابوعبداللّه اختلاف است؛ برخی آن را به سال 374 هجری3 و برخی دیگر در سال 354 هجری دانسته اند. 4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 14 / 94. 2 ـ معجم الادبا 10 / 118. 3 ـ الوافی بالوفیات 12 / 418. 4 ـ معجم المؤلفین 4 / 16.

دیگر منابع: تهذیب تاریخ دمشق 4 / 309؛ لغت نامه دهخدا 6 / 7964؛ الاعلام 2 / 240؛ تاریخ التراث العربی 1 / 105.

سیدمهدی حسینی عربی

حسین ـ مادرائی

حسین ـ مادرائی (232 ـ 317ق)

ابوعلی حسین بن احمدبن حسین بن عیسی بن رستم مادرائی بغدادی ملقب به ابن زنبور

وی به سال 232 هجری به دنیا آمد. 1 و لقب مادرائی او از آن روست که به مادرایا (از نواحی بصره) 2 منسوب بود که کتّاب طولونیه بدانجا منسوب اند. 3 وی در عراق از عمربن احمدبن شبّه و دیگران حدیث آموخته4 و از عمربن محمد عطار حدیث نقل کرده است. ابوالحسن دارقطنی نیز از وی حدیث و روایت نقل کرده است. 5 رجال نویسان مادرائی را فردی بردبار، خردمند، صاحب نظر، نیک کردار و بخشنده توصیف کرده اند. 6 او یکی از شاعران کاتب بود، 7 و مدتی وزیر احمدبن طولون، مسئول مالیات شام و پس از آن مصر8 و از نویسندگان خبره بوده است. سرانجام با امیر مظفر موسی
به دمشق بازگشت و در سال 314 و به نقلی 317 هجری در دمشق از دنیا رفت. 9 از او پنجاه ورقه شعر باقی مانده است. 10

پی نوشت ها

[1] ـ الوافی بالوفیات 12 / 321. 2 ـ الانساب 5 / 160. 3 ـ معجم البلدان 5 / 34. 4 ـ الوافی بالوفیات 12 / 322. 5 ـ تاریخ مدینة دمشق 14 / 15. 6 ـ الوافی بالوفیات 12 / 322. 7 ـ الفهرست (الندیم) 190 و 193. 8 ـ الوافی بالوفیات 12 / 32
[1] ـ 322. 9 ـ تاریخ مدینة دمشق 14 / 16. 10 ـ الفهرست (الندیم) 193.

دیگر منابع: اللباب فی تهذیب الانساب 3 / 142 و لغت نامه دهخدا 1 / 521 و 6 / 7938.

حسین جعفری پور

حسین ـ ماسرجسی

حسین ـ ماسرجسی (298 ـ 365ق)

ابوعلی حسین بن محمدبن احمد ماسرجسی نیشابوری

وی سال 298 هجری به دنیا آمد. 1 برای استماع و فراگیری علم حدیث به مصر، شام، عراق و دمشق مسافرت کرد و افراد بسیاری چون ابن خزیمه، ابوالعباس سراج و ابوحامدبن شرقی حدیث فراگرفت. 2 کسانی چون حاکم نیشابوری و سلمی از او روایت کرده اند. 3 ماسرجسی در فقه، حدیث و تاریخ تبحر یافت و سرانجام در ماه رجب سال 365 هجری از دنیا رفت و پسر برادرش ابوالحسن ماسرجسی بر او نماز گزارد. 4 آثار او عبارت اند از: الابواب والشیوخ، المغازی والقبائل، المستخرج علی صحیح البخاری، المستخرج علی صحیح مسلم، المسندالکبیر در 1300 جزء که به عقیده اهل سنّت، مسندی به بزرگی آن نوشته نشده و حاکم نیشابوری به همین سبب، او را کشتی عصر خود لقب داده است. 5

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 287. 2 ـ تاریخ الاسلام 26 / 337. 3 ـ الوافی بالوفیات 13 / 31. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 6 / 287. 5 ـ الانساب، 5 / 171؛ تذکره الحفاظ 3 / 956.

دیگر منابع: المنتظم 14 / 244؛ العبر 2 / 342؛ مرآه الجنان 2 / 286؛ البدایة والنهایة 11 / 283؛ النجوم الزاهره 4 / 11؛ شذرات الذهب 3 / 50؛ معجم المؤلفین 4 / 45.

رضا جعفری نوقاب

حسین ـ محاملی

حسین ـ محاملی (235 ـ 330ق)

ابوعبداللّه حسین بن اسماعیل بن محمد محاملی بغدادی

وی در سال 235 هجری به دنیا آمد و سال 244 که هنوز ده ساله