ریحانه الادب 4 / 274؛ کشف الظنون 2 / 1793؛ لغت نامه دهخدا 8 / 12043.

محمود هیئتی

سعید ـ قیروانی

سعید ـ قیروانی (م. 373ق)

ابوعثمان سعیدبن سلام قیروانی بغدادی نیشابوری

در روستایی به نام کَرکِنت از توابع قیروان دیده به جهان گشود. 1 برای آموختن دانش به مکه، نیشابور و بغداد سفر کرد و مدتی در این شهرها سکونت داشت. سفرهایی نیز به مصر و شام نیز داشت. 2 ابوعثمان از یاران ابوعلی بن کاتب، حبیب مغربی و ابوعمرو زجاجی بود و بزرگانی مانند ابویعقوب نهرجوری و ابوالحسن بن صائغ دینوری را دیدار کرد. 3 غالب بن علی رازی، ابوعبدالرحمان سلمی و برخی دیگر از او بهره علمی برده اند. 4 رجال نویسان اهل سنّت ابوعثمان را فردی عارف، زاهد و صوفی دانسته اند. قیروانی در سال 373 هجری در نیشابور از دنیا رفت5 کتاب ادب السلوک که به زبان فارسی نوشته شده، اثر اوست. 6

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الصوفیه 479. 2 ـ تاریخ بغداد 9 / 113. 3 ـ طبقات الصوفیه 479. 4 ـ تاریخ الاسلام 26 / 540. 5 ـ تاریخ نیشابور 163. 6 ـ هدیة العارفین 1 / 389.

دیگر منابع: البدایة والنهایه 11 / 302؛ المنتظم 14 / 303؛ سیر اعلام النبلاء 16 / 320؛ ترجمه رساله قشیریه 82؛ الوافی بالوفیات 15 / 225؛ الکامل فی التاریخ 9 / 37؛ شذرات الذهب 3 / 81؛ طبقات الاولیاء 238؛ کشف الظنون 1 / 45؛ تاریخ التراث العربی / 1 / 4 / 165.

محمود هیئتی

سلامه ـ ارزنی

سلامه ـ ارزنی (م. 339ق)

ابوالحسن سلامه بن محمدبن اسماعیل ارزنی ازدی

وی اهل بغداد بود. شیخ طوسی او را در ردیف کسانی دانسته که روایتی از امامان علیهم السلام ندارند. 1 ارزنی از کسانی چون ابن ولید، علی بن حسین بن بابویه، ابن بطه و ابن حمّام حدیث فراگرفته است. علمای رجال شیعه، او را محدثی ثقه، جلیل القدر و از بزرگان شیعه دانسته اند. 2 احمدبن داوود با خواهر سلامه ازدواج کرد و ارزنی را با خودش به قم برد؛ ولی پس از درگذشت پدرش به بغداد سفر کرد و پس از مدتی که در آنجا اقامت داشت، به سال 333 هجری رهسپار
شام شد؛ اما دوباره به بغداد بازگشت و تا پایان عمر در آنجا به زندگی خویش ادامه داد. کسانی چون محمدبن احمدبن داوود و تلعکبری از او روایت کرده اند. 3 ارزنی سرانجام به سال 339 هجری در بغداد از دنیا رفت و در قبرستان قریش به خاک سپرده شد. او دارای کتبی چون: الغیبة وکشف الحیره، المقنع فی الفقه و کتاب اعمال و مناسک حج بوده است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ رجال (الطوسی) 475. 2 ـ رجال (النجاشی) 1 / 429. 3 ـ الفهرست (الطوسی) 81. 4 ـ رجال (النجاشی) 1 / 429.

دیگر منابع: خلاصه الاقوال 86؛ رجال (ابن داوود) 175؛ نقدالرجال 156؛ مجمع الرجال 3 / 138؛ منهج المقال 167؛ الذریعه 6 / 251؛ اعیان الشیعه 7 / 276.

رضا جعفری نوقاب

سلامی

سلامی (زنده در قرن 4ق)

الندیم درباره وی می نویسد: سلامی اهل بطیحه، ناحیه ای گسترده میان واسط و بصره و فردی شاعر بود؛ اما در کتابت مهارت و آگاهی نداشت. همو نوشته از شاعر کمتر از دویست ورقه شعر بر جای مانده است. الندیم در خصوص زمان زندگی وی آورده که پس از سال 300 هجری می زیسته و در آن زمان در قید حیات بوده است. 1 بیش از این اطلاعی از وی در دست نیست.

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 194.

اسماعیل اسماعیلی

سلمه ـ نحوی

سلمه ـ نحوی (م. 310ق)

ابومحمد سلمه بن عاصم نحوی

وی نزد ابوزکریا یحیی فرّاء و خلف احمر علم نحو و حدیث را فراگرفت. 1 علمای رجال، او را نحوی و محدثی حافظ، ثقه و دیندار دانسته اند. کسانی چون احمدبن یحیی ثعلب و ادریس بن عبد الکریم حداد از او روایت کرده اند. 2 ابومحمد یکی از علمای بزرگ کوفه بود که با فرّاء نحوی دوستی و مراوده بسیار داشت؛ به طوری که هیچ گاه میان آن دو مفارقتی پدید نیامد. ابومحمد آثاری چون غریب الحدیث، ملول (حلول) فی النحو، 3 معانی القرآن و المسکوک فی العربیه را نوشت و سرانجام سال 310 هجری از دنیا رفت. 4