در بغداد از کسانی چون فضل بن حباب جمحی و زکریابن یحیی ساجی حدیث شنیده و روایاتی نقل کرده است. گفته شده وی دارای روایات مقلوبه و غیرقابل اعتماد نیز بوده است. اشخاصی چون احمدبن محمد عتیقی و ابوالقاسم تنوخی از شاگردان اصطخری بوده و از او روایاتی نقل کرده اند. 4 وی دارای کتابی به نام شرح المستعمل است. 5 اصطخری در سال 384 از دنیا رفت. 6 و برخی به اشتباه، درگذشت او را در سال 484 آورده اند. 7

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 10 / 134؛ الانساب 1 / 177. 2 ـ معجم المؤلفین 6 / 120. 3 ـ تاریخ بغداد 10 / 134. 4 ـ تاریخ بغداد 10 / 134؛ الانساب 1 / 177. 5 ـ هدیه العارفین 1 / 447. 6 ـ تاریخ الاسلام 27 / 73 و 79؛ تذکره الحفاظ 3 / 986. 7 ـ کشف الظنون 2 / 478.

اسماعیل اسماعیلی

عبداللّه ـ اصفهانی

عبداللّه ـ اصفهانی (274 ـ 369ق)

ابومحمد عبداللّه بن محمد بن جعفربن حبان اصفهانی انصاری، معروف به ابوالشیخ

در حدود سال 274 هجری به دنیا آمد. در کودکی به سال 284 هجری استماع حدیث را آغاز کرد و از جد مادری خود، محمدبن فرج زاهدی و نیز از اسحاق بن اسماعیل رملی و محمدبن عبداللّه بن حسن بن حفص همدانی رئیس اصفهان حدیث شنید. افرادی چون ابن منده، ابوبکر احمدبن عبدالرحمان شیرازی و ابوالحسین محمدبن احمد کسائی از او روایت کردند. ابوالشیخ را منابع اهل سنّت موثق دانسته اند. او در تفسیر و احکام، کتاب های بسیاری نوشت و پس از عرضه کتاب ثواب الاعمال به طبرانی تحسین شد. 1 وی برای آموختن علم و حدیث به موصل، حرّان، حجاز و عراق سفر کرد و سرانجام در 95سالگی به سال 369 هجری از دنیا رفت. 2 تألیفات ابوالشیخ به قرار ذیل است: السنة، العظمه، السنن، الأذان، الفرائض، ثواب الاعمال، 3 الاحکام، التفسیر، الشیوخ، 4 تاریخ اصفهان، طبقات المحدثین باصفهان، تاریخ النبی وآدابه، ذکرالأقران وروایات بعضهم عن بعض، الامثال، التاریخ علی السنین، السند. 5

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 276. 2 ـ شذرات الذهب 3 / 69. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 276. 4ـ ذکراخبار اصبهان 2 / 90. 5ـ معجم المؤلفین 6 / 114.

دیگر منابع: النجوم الزاهرة 4 / 136؛ تذکره الحفاظ 3 / 945؛ العبر 2 / 132؛ غایه النهایه 1 / 447؛ طبقات المفسرین (داوودی) 1 / 246.

سیدمهدی حسینی عربی

عبداللّه ـ اصفهانی

عبداللّه ـ اصفهانی (272 ـ 348ق)

ابوبکر عبداللّه بن محمد بن حسن بن خصیب اصفهانی ملقب به ابن خصیب

او سال 272 هجری در اصفهان به دنیا آمد. 1 او را دانشمندی پرهیزکار و فقیه شافعی معرفی کرده اند و بعضی تألیفات او را بیانگر وسعت معلومات وی می دانند. در سال 332 هجری قضاوت دمشق را از جانب متقی عباسی به دست گرفت. در حدود سال 350 هجری المطیع نیز این منصب را به او سپرد. در این اثنا مدتی نیز قضاوت مصر را بر عهده داشت. از ابوجعفر طیالسی، محمدبن یحیی مروزی، ابومحمد بهلول انباری و ابراهیم بن اسباط روایت کرد و زکریای بخاری از استادان اوست. فرزندش ابوالحسن خصیب، ابوالقاسم عبداللّه رازی، ابومحمد نحاس و عبدالغنی بن سعید از او روایت کرده اند. سال 348 هجری از دنیا رفت. آثار او عبارت اند از: المسائل المجالسیه در فقه و رد علی محمدبن جریر. 2

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 4 / 120. 2 ـ تاریخ مدینة دمشق 32 / 176؛ سیر اعلام النبلاء 15 / 540.

دیگر منابع: طبقات الشافعیه (اسنوی) 1 / 49؛ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 128؛ الانساب 2 / 376؛ تاریخ الاسلام 25 / 399؛ الوافی بالوفیات 17 / 262؛ هدیه العارفین 1 / 446؛ ایضاح المکنون 2 / 430؛ معجم المؤلفین 6 / 116.

احسان آذرکمند

عبداللّه ـ اصفهانی

عبداللّه ـ اصفهانی (م. 310ق)

ابومحمد عبداللّه بن احمدبن اسید اصفهانی

وی از بزرگان حدیثی و برادر اسماعیل بن احمد صاحب فوائد وغرائب است. 1 از نصربن علی جهضمی، سلم بن جناده، عبدالرحمان بن عمر رسته و ابن فرات حدیث آموخت. در سال های پایانی عمر به بغداد رفت و به نقل حدیث پرداخت. طستی، عثمان بن سماک، احمدبن بندار و ابوشیخ از او روایت کرده اند. 2 گفته شده افزون بر آنها، بسیاری از مردم عراق و حجاز نیز از او روایت